Autor: Katarzyna Stroińska

Rozejście mięśnia prostego brzucha to fizjologiczna zmiana, która występuje u większości kobiet po ciąży. Wiele mam będzie zauważało u siebie wyraźną różnicę w kształcie brzucha, jednak zazwyczaj ta sytuacja nie trwa bardzo długo i regeneruje się w ciągu kilku miesięcy po porodzie. Jest jednak kilka rzeczy, na które warto zwrócić uwagę po urodzeniu dziecka, aby dojść szybciej do siebie i wrócić do formy sprzed ciąży.

Jak pozbyć się rozejścia mięśni brzucha?

Najważniejsze jest napięcie, a nie szerokość!  W leczeniu rozstępu mięśnia prostego najważniejsze jest napięcie i sprężystość kresy białej (tkanki łącznej znajdującej się w linii środkowej) niż odległość między krawędziami obu brzuśców mięśnia prostego brzucha.

Zazwyczaj niepotrzebnie koncentrujemy się na tym, jak szeroka jest przerwa między mięśniami prostymi. Aby pozbyć się wystającego miękkiego brzuszka i poprawić wygląd sylwetki, należy skupić się na budowaniu prawidłowych nawyków ruchowych i aktywacji mięśni głębokich brzucha.

Oto wskazówki, które mogą pomóc młodej mamie zadbać o swój brzuch po porodzie:

Rozejście mięśnia prostego brzucha: codzienne czynności

Po pierwsze i prawdopodobnie najważniejsze – gojenie nadmiernie rozciągniętych tkanek wymaga czasu. Czasem trzeba sobie dać więcej niż 6 tygodni, aby wrócić do całkowitego zdrowia i sprawności po 9 miesiącach ciąży.
Niezwykle ważny jest nasz styl życia i codzienne nawyki, które mogą sprzyjać powstawaniu różnych dolegliwości. Na przykład – podczas podnoszenia ciężkich przedmiotów (lub dzieci) — należy zaangażować swój brzuch oraz mięśnie głębokie i zrobić wydech w trakcie większego wysiłku. Obejmuje to podnoszenie dzieci, zwierząt, artykułów spożywczych, ciężarów a nawet małych przedmiotów! Aby prawidłowo wesprzeć swoje mięśnie z rozejściem wykonujemy wydech, aby pomóc kontrolować ciśnienie w jamie brzusznej. Jest to bardzo ważne, jeśli zależy nam na wzmocnieniu i ochronie tkanek miękkich takich jak kresa biała czy mięśnie proste.

Innym przykładem jest sytuacja, kiedy wstajemy z łóżka lub podnosimy się z podłogi. Prawidłowy sposób wstawania w tych momentach, to położenie się na boku i następnie podpierając się na ręku podniesienie się do pozycji pionowej. Warto pamiętać, aby w międzyczasie aktywować mięśnie głębokie brzucha i wykonywać ten ruch na wydechu.

Rozejście mięśnia prostego brzucha: oddech przeponowy

Podczas gojenia i naprawy mięśni i tkanek po porodzie ważne jest, aby mieć odpowiednią technikę oddychania. Przy wdechu brzuch i dolne żebra powinny delikatnie się rozszerzać i rozluźniać (przepona w tym czasie przesuwa się w dół). Przy wydechu brzuch i dolne żebra powinny delikatnie powrócić na swoje miejsce (przepona unosi się w górę). Taki sposób oddechu jest często znany kobietom w ciąży, dlatego że nierzadko uczymy się go w trakcie szkoły rodzenia lub przygotowując się do porodu.

Po urodzeniu dziecka najlepiej dalej praktykować oddech przeponowy, np. podczas karmienia lub usypiania dziecka, podczas ćwiczeń lub relaksu, a także w trakcie dnia, wykonując zwyczajne czynności.

Rozejście mięśnia prostego brzucha: ćwiczenia

Jeśli chodzi o regenerację mięśni prostych brzucha i “zamknięcie rozejścia” trzeba mieć pewność, że wykonywane ćwiczenia są bezpieczne i efektywnie angażują mięśnie głębokie brzucha. Warto skonsultować je z fizjoterapeutą. Najważniejszą rzeczą jest jednak to, aby być aktywnym fizycznie! Nawet jeśli kobieta w ciąży ma duże rozejście mięśni brzucha, nie oznacza to, że ma całkowicie zrezygnować z ruchu. Na jakiś czas będzie trzeba unikać pewnych ćwiczeń, takich jak brzuszki, “rowerek” lub “nożyce”. Istnieje jednak wiele sposobów i form treningu, które można wykonywać bezpiecznie i swobodnie po porodzie, tak aby powoli wracać do formy po ciąży.

Rozejście mięśnia prostego brzucha: postawa ciała

Dość często największym błędem przy rozejściu mięśni prostych brzucha jest nieprawidłowa postawa ciała utrzymywana w ciągu dnia, np. podczas stania, chodzenia, siedzenia. Szczególnie dotyczy to mam, które wielokrotnie w ciągu dnia noszą dzieci, kołyszą lub usypiają na rękach. Oczywiście rozwiązaniem tego problemu nie jest całkowita rezygnacja z noszenia dzieci, ale nauczenie się prawidłowego sposobu noszenia dziecka, tak aby równocześnie wspierać swój kręgosłup oraz stymulować rozwój niemowlęcia.

Postawa jest tak ważna dla regeneracji rozstępu mięśnia prostego, ponieważ utrzymanie prawidłowej postawy ciałą pomaga utrzymać mięśnie tułowia w optymalnej pozycji. Stanie, siedzenie i chodzenie z plecami zgrabionymi lub pogłębioną lordozą sprawia, że mięśnie tułowia nie mogą efektywnie pracować i przyzwyczajają się do nieprawidłowych napięć. Dobra postawa nie tylko powoduje, że lepiej się czujemy, ale także dodaje energii i sprawia, że kobiety po porodzie szybciej dochodzą do siebie po ciąży.

Jeśli po ciąży borykasz się z bólem pleców, miednicy lub chcesz szybciej dojść do siebie po porodzie – zapraszam na konsultację. 

Maria Sokołowska fizjoterapeuta

Przeczytasz tutaj:

• • Wczesne objawy porodu – ulga w oddychaniu

  • Odejście czopu śluzowego – jeszcze nie ruszaj do szpitala

  • Czy skurcze są objawem porodu?

  • Jak odróżnić skurcze przepowiadajace od porodowych?

  • Odejście wód płodowych

  • Inne, nietypowe objawy porodu

Wczesne objawy porodu – ulga w oddychaniu

Odejście czopu śluzowego – jeszcze nie ruszaj do szpitala

Czy skurcze są objawem porodu?

Jak odróżnić skurcze przepowiadajace od porodowych?

Odejście wód płodowych

Inne, nietypowe objawy porodu

Na hemoroidy w ciąży cierpi ponad 30% kobiet, to schorzenie niezwykle powszechne i bardzo uciążliwe. Jak sobie z nimi poradzić?

Wstydliwe objawy hemoroidów

Hemoroidy to małe, miękki guzki wypełnione krwią i umiejscowione w okolicach odbytu. Objawy hemoroidów u ciężarnych kobiet mogą być różne, ale najczęstsze z nich to:

• ból i dyskomfort odczuwany przy siedzeniu oraz podczas wypróżnień;
• niekomfortowy świąd w okolicy odbytu,
• krwawienie z odbytu (powodujące duże zaniepokojenie, szczególnie u kobiet w ciąży);
• opuchlizna w okolicach odbytu, widoczna i wyczuwalna;
• trudności w wypróżnianiu ze względy na ból i nacisk na okolicę odbytu;
• niewielkie krwiaki pojawiające się w okolicy odbytu;
• wyciek śluzu towarzyszący hemoroidom.

Przyczyny hemoroidów u ciężarnych kobiet

– Skąd „to” się bierze? – pytają pacjentki i niestety nie ma to jednoznacznej odpowiedzi. Hemoroidy w ciąży często są spowodowane wzrostem ciśnienia w okolicach miednicy, co może być wynikiem wzrostu wagi dziecka i rosnącej macicy. Wpływają na nie także hormonalne zmiany w organizmie kobiety w ciąży – tu dominującą winę ponosi progesteron. Wzrost poziomu progesteronu może także spowolnić perystaltykę jelit, co prowadzi do zaparć, skutkujących hemoroidami. Nie bez wpływu pozostaje także zwiększona objętość krwi w trakcie ciąży, co może prowadzić do rozszerzenia naczyń krwionośnych, w tym tych w okolicy odbytu.

Inne przyczyny hemoroidów, niekoniecznie związane z ciążą, to:

• dziedziczność,
• ciężka praca fizyczna,
• siedzący tryb życia.

Jak w ciąży radzić sobie z hemoroidami?

Leczenie hemoroidów u kobiet w ciąży powinno być ostrożne i zgodne z zaleceniami lekarza, aby nie zaszkodzić ani sobie, ani dziecku.

Metody leczenia i łagodzenia objawów hemoroidów w ciąży:

• Zmiany w diecie

• Jedz błonnik: owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe i nasiona. Błonnik pomaga zmiękczyć stolec, co może złagodzić objawy hemoroidów i zmniejszyć ryzyko zaparć. Unikaj słodyczny, białej mąki i przetworzonych produktów.
• Pij dużo wody (powyżej 2,5 l dziennie!) – pomaga uniknąć zaparć, co z kolei może zmniejszyć nacisk na hemoroidy.
• Unikaj długotrwałego siedzenia. Przesuwaj się, wstawaj, spaceruj.
• Ćwicz! Wykonywanie łagodnych ćwiczeń, takich jak spacery, może pomóc w utrzymaniu zdrowego przepływu krwi i zapobiec nadmiernemu naciskowi na żyły w okolicy odbytu.

• Środki bez recepty apteki

Niestety, większość lekarstw na hemoroidy powszechnie stosowanych w łagodzeniu objawów tej dolegliwości nie jest wskazana dla kobiet w ciąży. Pozostaje preparatów do użytku miejscowego. Bez obaw można wypróbować:

• maść i czopki na hemoroidy Posterisan
• czopki na hemoroidy Unigel Procto
• Procto-Hemolan i Procto-Glyvenol (dopiero od 4. miesiąca ciąży)

Pamiętaj, by przed użyciem takich leków zawsze skonsultuj się z lekarzem i pilnować ustalonej dawki.

• Domowe sposoby

Leczenie i profilaktykę warto wspomóc naturalnymi sposobami:

• Nasiadówki i przemywanie okolic odbytu roztworem z kory dębu. Ten naturalny środek o działaniu ściągającym i przeciwzapalnym jest bezpieczny dla kobiet w ciąży.
• Prawidłowe i regularne wypróżnianie się – nie wstrzymuj, nie odkładaj wizyt w toalecie, unikaj silnego parcia na stolec.
• Noś bawełnianą, przewiewną bieliznę

Hemoroidy w ciąży – do jakiego iść lekarza?

Jeśli jesteś w ciąży i podejrzewasz lub zauważyłaś hemoroidy, powinnaś najpierw skonsultować się z Twoim lekarzem położnikiem. Oceni on twoją indywidualną sytuację i zaleci odpowiednie leczenie lub dalsze kroki.

W niektórych przypadkach, jeśli objawy hemoroidów są poważne lub nie odpowiadają na standardowe metody leczenia, otrzymasz skierowanie do proktologa. Proktolog to lekarz specjalizujący się w leczeniu chorób odbytu i okolicy odbytu, w tym hemoroidów. Może on zalecić bardziej zaawansowane procedury, takie jak skleroterapia, gumkowanie, czy też usunięcie hemoroidów.

Ważne jest, aby unikać samodzielnego leczenia hemoroidów w ciąży i zawsze konsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem jakichkolwiek leków lub procedur. Pamiętaj, że każda kobieta i każda ciąża są unikalne, dlatego najlepiej jest uzyskać indywidualne porady medyczne dostosowane do twojej sytuacji.

Wizyta u ginekologa to wydarzenie, przed którym wiele kobiet wciąż odczuwa lekki wstyd i obawy. Zależy nam, żebyście wiedziały, że w Ultramedica zostaniecie zaopiekowane i otoczone życzliwością. Odpowiadamy dziś na Wasze najczęstsze pytania dotyczące wizyty u ginekologa.

Wizyta u ginekologa – jak się przygotować?

Oto kilka kroków, które możesz podjąć, aby podczas wizyty czuć się swobodnie:

• Wybierz lekarza, z którym czujesz się komfortowo i do którego masz zaufanie.
• Przygotuj medyczne dokumenty: jeśli to Twoja pierwsza w nowym gabinecie, przynieś ze sobą historię medyczną, wyniki badań krwi, USG itp. To pomoże lekarzowi zrozumieć Twoją historię zdrowotną. Lekarz zapyta także o datę Twojej ostatniej miesiączki.
• Przygotuj pytania: dotyczące swojego zdrowia intymnego, okresów, antykoncepcji lub innych problemów, zastanów się nad nimi wcześniej i zapisz, aby nie zapomnieć ich podczas wizyty.
• Unikaj stosowania kremów, płukanek lub innych substancji intymnych na co najmniej 24 godziny przed wizytą. Może to wpłynąć na wyniki badań.
• Przed wizytą umyj się dokładnie wodą i delikatnym mydłem.
• Odpręż się! Ginekolodzy są po to, aby Ci pomagać i dbać o Twoje zdrowie intymne, więc nie wahaj się zadawać pytań i dzielić swoimi obawami!

Jak wygląda wizyta u ginekologa?

Lekarz zacznie wizytę od rozmowy, zapyta o miesiączki, choroby przewlekłe, ciąże, operacje, o choroby w rodzinie, współżycie. Nie krępuj się i mów wprost. Ginekologa obowiązuje tajemnica lekarska.
Następnym krokiem jest badanie ginekologiczne – lekarz poprosi Cię o rozebranie od pasa w dół i zaprosi na fotel ginekologiczny. U kobiety współżyjącej założy plastikowy wziernik i – ewentualnie – pobierze cytologię specjalną szczoteczką (Sprawdź: Cytologia – przygotowanie, wyniki i rekomendacje od lekarza ginekologa).
Po wyciągnięciu wziernika lekarz bada ręcznie. Jedną jednym lub dwoma palcami dotyka szyjki macicy, a drugą dłonią przez brzuch ocenia stan macicy i jajników. Może także wykonać USG dopochwowe.
W trakcie wizyty ginekolog bada także piersi, aby sprawdzić obecność guzków lub innych nieprawidłowości.
Na koniec lekarz wypisz Ci ewentualne recepty i skierowania.

Jak wygląda badanie dziewicy u ginekologa?

Warto poinformować lekarza, jeśli jesteś dziewicą – ginekolog wykona tylko najpotrzebniejsze badania, ze szczególną delikatnością. Najczęściej przeprowadzić badanie fizyczne narządów płciowych z zewnątrz lub – w razie konieczności – może ostrożnie i delikatnie włożyć palec (zwykle palce wskazujący lub środkowy) do pochwy, aby ocenić jej anatomię, rozmiar, elastyczność oraz sprawdzić obecność ewentualnych nieprawidłowości. Sprawdź: Jak przebiega badanie u ginekologa dziecięcego?
W przypadku poważniejszych dolegliwości lekarz przeprowadza u dziewic badanie przezodbytnicze (jedną ręką lekarz uciska brzuch a drugą jamę brzuszną przez odbyt). Często wystarczy w zupełności wykonanie USG narządów miednicy mniejszej głowicą przezbrzuszną przy wypełnionym pęcherzu moczowym lub głowicą rektalną (przez odbyt).

Czy golić się przed wizytą u ginekologa?

Nie trzeba depilować czy golić okolic intymnych przed wizytą. W dniu wizyty podmyj się z wierzchu, żeby nie wypłukać wydzieliny z ujścia pochwy, nie stosuj też dezodorantów ani pudrów do higieny intymnej.

Wizyta u ginekologa a miesiączka

Miesiączka nie przeszkadza w badaniu ginekologicznym, jednak w trakcie menstruacji nie wykonamy cytologii. W niektórych sytuacjach np. w trakcie zakładania lub zdejmowania spirali antykoncepcyjnej – okres miesiączki jest wskazany. Dla Twojego komfortu warto jednak wybrać jednak dzień poza miesiączką – najlepszy termin na wizytę u ginekologa to pierwsze dziesięć dni od daty zakończenia menstruacji, bo wtedy w trakcie badania odczujesz najmniejszy dyskomfort.

Jak się ubrać na wizytę u ginekologa?

Nie musisz się specjalnie przygotowywać do wizyty. Dla Twojej wygody unikaj jednoczęściowych ubrań takich jak sukienki czy body. Lepiej jest wybrać zestaw spodni i bluzki, które można łatwo zdjąć tylko w razie potrzeby.
W Ultramedica w każdym gabinecie czeka na Ciebie łazienka, gdzie możesz rozebrać się od pasa w dół i założyć jednorazową spódnicę, która okryje Twoje miejsca intymne.

Co to jest wziernik ginekologiczny?

Wziernik ginekologiczny to niewielkie, plastikowe, jednorazowe narzędzie składające się z dwóch połączonych ramion. Lekarz delikatnie wprowadza wziernik do pochwy, rozwierając łagodnie ściany pochwy, aby umożliwić lepszą widoczność. Dzięki temu lekarz może oglądać szyjkę macicy, identyfikować zmiany patologiczne, pobierać próbki dla badań cytologicznych lub innych badań, jeśli to konieczne.
Badanie przy pomocy wziernika nie boli.

O co pyta lekarz ginekolog?

W trakcie badania lekarz zapyta o termin ostatniej miesiączki, regularność cyklu (liczy się go od pierwszego dnia miesiączki do ostatniego dnia przed kolejną menstruacją), dolegliwości związane z miesiączką (bóle, obfitość krwawienia, długość trwania). Padną także pytania, czy współżyjesz regularnie i jakie środki antykoncepcyjne stosujesz. Warto przypomnieć sobie także termin zabiegów ginekologicznych – jeśli je przeszłaś.

Czy ginekolog wykryje wczesną ciążę przy zwykłym badaniu?

W typowym badaniu ginekologicznym, które obejmuje oglądanie narządów płciowych zewnętrznych, badanie wziernikowe oraz badanie palpacyjne piersi i jajników, ginekolog nie jest w stanie jednoznacznie potwierdzić obecności bardzo wczesnej ciąży.

Aby potwierdzić ciążę, zwykle stosuje się inne metody, takie jak test ciążowy moczu, badanie krwi w celu wykrycia obecności hormonu hCG lub USG dopochwowe. Sprawdź: USG w ciąży – ile razy trzeba je wykonać? Najnowsze wytyczne.

Czy ginekolog zawsze robi USG?

Nie, ginekolodzy nie zawsze wykonują USG podczas wizyty. Przeprowadzenie badania zależy od indywidualnej sytuacji pacjentki, jej objawów, historii medycznej oraz celu wizyty.
W niektórych przypadkach, gdy istnieją konkretne objawy, takie jak ból miednicy, nieregularne krwawienia, niepokojące wyniki badań, podejrzenie obecności guza lub inne nieprawidłowości, ginekolog może zdecydować o wykonaniu badania USG w celu lepszego zrozumienia problemu i dokładniejszej oceny narządów płciowych. Badanie USG może obejmować zarówno badanie zewnętrzne (poprzez powłoki brzuszne) jak i wewnętrzne (poprzez wprowadzenie sondy przez pochwę).

Jednak w przypadku rutynowych wizyt kontrolnych, monitorowania antykoncepcji, przeprowadzania badań cytologicznych czy oceny ogólnego zdrowia intymnego, ginekolog może nie zdecydować się na przeprowadzenie badania USG.

Czy trzeba odwiedzać ginekologa, kiedy nic „mi nie dolega”?

Bardzo gorąco do tego zachęcamy. Raz w roku każda kobieta powinna wykonać badanie cytologiczne, USG piersi i USG narządu rodnego.

Dr Agnieszka Osińska, specjalista ginekolog, endokrynolog

Depresja okołoporodowa (poporodowa) to rodzaj depresji, który pojawia się u niektórych kobiet w ciągu pierwszych kilku miesięcy po porodzie. Chociaż przyczyny depresji okołoporodowej nie są do końca poznane, wiadomo, że wiele czynników może na nią wpływać, w tym zmiany hormonalne, stres, niepewność związana z macierzyństwem, problemy z laktacją, brak snu, a także niskie wsparcie społeczne.

Objawy depresji okołoporodowej mogą obejmować smutek, niepokój, uczucie beznadziejności, niechęć do karmienia piersią, trudności z zasypianiem lub utrzymaniem snu, zmęczenie, brak energii, problemy z koncentracją i zainteresowaniem seksem, a także myśli samobójcze.

Poznaj najczęściej powtarzane fakty i mity dotyczący depresji okołoporodowej.

1. Depresja może wystąpić dopiero po porodzie – MIT

FAKT: Objawy charakterystyczne dla depresji mogą wystąpić jeszcze przed porodem, nawet już w I trymestrze. Dlatego mówimy o depresji OKOŁOPORODOWEJ.

2. Depresja dotyczy tylko mam – MIT

FAKT: Oczekiwanie na dziecko, doświadczenie porodu i mierzenie się z wyzwaniami, jakie stawia rodzicielstwo dotyczy OBOJGA RODZICÓW.
Kobiety doświadczają dodatkowo skutków wynikających ze zmian związanych z ciałem i gospodarką hormonalną, ale aspekt psychologiczny i emocjonalny stawania się rodzicem dotyczy i mamy i taty.

3. Depresja występuje u rodziców małych dzieci – TO ZALEŻY

Powyższe stwierdzenie zależy od tego jak będziemy definiować małe dziecko.
FAKT: O depresji okołoporodowej mówimy, jeśli objawy wystąpią DO ROKU od urodzenia dziecka.

4. Osoba z depresją okołoporodową cały czas jest smutna i płacze – TO ZALEŻY

FAKT: Odczuwanie smutku i zwiększona płaczliwość jest jednym z objawów depresji, ale nie musi być dominującym ani jedynym. Obraz depresji poporodowej jest bardziej
zróżnicowany.

Część objawów jest charakterystyczna dla ogólnego obrazu depresji, niezależnie na jakim etapie życia zostanie zdiagnozowana.

Są to poza smutkiem i płaczliwością:

• skłonność do irytacji, rozdrażnienia,
• łatwość wpadania w złość, zmienność nastroju,
• zaburzenia koncentracji,
• zaburzenia snu (bezsenność, nadmierna senność lub męczące sny nie dające odpoczynku),
• pobudzenie lub zahamowanie psychoruchowe,
• zaburzenia łaknienia (brak lub nadmierny apetyt).

Natomiast część objawów związanych jest ściśle z opieką nad dzieckiem. Są to:

• przytłoczenie opieką nad dzieckiem,
• poczucie niekompetencji rodzicielskiej,
• lęk o zdrowie swoje lub dziecka,
• trudności w okazywaniu pozytywnych emocji rodzinie, w tym dziecku,
• dojmujące poczucie winy,
• natrętne myśli, że nie zapewnia się właściwej opieki dziecku lub że można je skrzywdzić.

Wystąpienie części z powyższych objawów, zwłaszcza dotyczących funkcjonowania organizmu mamy i taty, może pojawić się całkowicie naturalnie. Jest to związane ze znacznymi zmianami trybu życia i cyklu dobowego po narodzeniu się dziecka. Istotne jest porównanie swojego nastroju i samooceny do czasu sprzed ciąży.

Jeśli wyżej wymienione objawy dominują w ciągu kolejnych dni w czasie DŁUŻSZYM NIŻ 2 TYGODNIE warto rozważyć konsultację psychologiczną i/lub psychiatryczną.

5. Wystarczy się lepiej zorganizować, „wziąć się w garść” – MIT!!!

FAKT: Przy stwierdzeniu depresji okołoporodowej naturalne i całkowicie zasadne jest sięganie po pomoc: zarówno osób bliskich jak i profesjonalistów (psycholog, psychiatra).
Podobnie jak przy schorzeniach innych części organizmu (np. serca, kończyn, płuc czy tarczycy), tak samo w przypadku trudności natury psychicznej wskazane jest szukanie specjalistycznego
postępowania leczniczego.

Najogólniej można powiedzieć, że depresja okołoporodowa jest skutkiem przeciążenia organizmu oraz wcześniejszych doświadczeń i przekonań odnośnie rodzicielstwa (czynników ryzyka wystąpienia depresji jest znaczna ilość) a nie wyrazem lenistwa czy wygodnictwa.

6. W czasie przyjmowania leków antydepresyjnych nie można karmić piersią – MIT

FAKT: Leczenie depresji okołoporodowej przy karmieniu piersią nie wyklucza farmakoterapii, która czasem jest konieczna do włączenia w celu zniwelowania czy złagodzenia objawów depresyjnych.
Podstawą doboru właściwego leczenia jest konsultacja z psychiatrą znającym tematykę laktacji.
Pamiętajcie: nie jesteście sami!

Aleksandra Odalska, psycholog, doula

USG połówkowe (zwane także USG II trymestru) to obowiązkowe badanie ultrasonograficznych dla kobiet ciężarnych, uważanych za jedno z najważniejszych badań w trakcie ciąży. Pozwala na szczegółową ocenę anatomii płodu oraz wykrycie ewentualnych wad budowy malucha. W tym okresie ciąży dziecko ma już wykształcone organy wewnętrzne, dzięki czemu lekarz bez trudu może ocenić ich strukturę oraz stan.

Kiedy wykonać USG połówkowe?

USG połówkowe, jak sama nazwa wskazuje, wykonujemy w połowie ciąży, zwykle między 18. a 22 tygodniem ciąży. Warto jednak pamiętać, że w 18. tygodniu płód ma wagę około 200 gramów, a miesiąc później już dwa razy więcej. To oznacza, że w 22. tygodniu ocena wielu parametrów anatomicznych będzie łatwiejsza i dokładniejsza. Badanie prenatalne połówkowe zwykle jest przeprowadzane techniką 2D, jednak w tym okresie wyraźnie zarysowuje się kształt twarzy dziecka, dlatego wielu rodziców decyduje się dodatkowo na wykonanie USG połówkowego 3D, które pozwala zobaczyć malucha w obrazie trójwymiarowym.

Co wykrywa USG połówkowe?

W USG połówkowym specjalista szczegółowo ocenia całą anatomię dziecka – od głowy po stopy. W trakcie badania lekarz obserwuje także płyn owodniowy, łożysko i pępowinę. Badanie pozwala sprawdzić, czy płód rozwija się prawidłowo, czy ma wady wrodzone i w razie potrzeby – jest podstawą do dalszej diagnostyki i leczenia. USG połówkowe nie wykrywa wad genetycznych. Nieprawidłowy wynik to sygnał, że potrzebne są kolejne badania.

W większości przypadków podczas USG II trymestru – USG połówkowym rodzice – na życzenie – poznają także płeć dziecka.

Szacuje się, że prawidłowo wykonane USG połówkowe pozwala rozpoznać do 90% wad wrodzonych płodu.

Jak przebiega USG połówkowe?

Przyszła mama nie musi się specjalnie przygotowywać do badania, choć rekomendowane jest zgłoszenie się z wypełnionym pęcherzem. USG przeprowadza lekarz specjalista używając głowicy przezbrzusznej oraz – w razie potrzeby – przezpochwowej. Cała procedura trwa ok. 30 minut, jest nieinwazyjna i bezbolesna dla pacjentki. Przed badaniem przezpochwowym pęcherz warto opróżnić.

Dlaczego wskazane jest wykonanie badania sondą przepochwową? Za jej pomocą lekarz ocenia długość szyjki macicy i szacuje ryzyko porodu przedwczesnego. Długość szyjki macicy powinna być większa niż 25 cm. Jeśli jest krótsza, należy zastosować takie środki jak progesteron do pochwy, szew szyjkowy lub pessar.

Co bada lekarz podczas USG połówkowego?

Badanie jest okazją do wykonania bardzo szczegółowych pomiarów:

• Główki i szyi – specjalista ocenia szerokość (BPD) i obwód głowy (HC), budowę struktur mózgu (TCD – szerokość móżdżka) i ilość płynu mózgowo – rdzeniowego (CM) – wykluczając np. wodogłowie. Sprawdzeniu podlega szyja – wole tarczycowe, fałd karkowy (NF), który nie powinien przekraczać 6 mm. Lekarz ogląda też dokładnie twarz malucha – wykluczając nieprawidłowości czy deformacje.
• Serca i płuc – na tym etapie lekarze są w stanie wychwycić wady anatomiczne serca (w tym zastawek) oraz płuc i skierować malucha do dalszych konsultacji. Wady serca są najczęściej występującą wadą wrodzoną u dzieci. USG połówkowe pozwala wykryć aż 90% z nich, umożliwiając leczenie lub zabieg w pierwszych dobach życia noworodka albo jeszcze w okresie życia płodowego dziecka.
• Brzucha – specjalista ocenia obwód brzucha (AC), wielkość żołądka, wątroby, budowę nerek, pęchrzerza moczowego oraz pępowiny.
• Kręgosłupa – w obrazie USG będzie widoczny rozszczep kręgosłupa. Jest wada najczęściej związana z niedoborem kwasu foliowego.
• Kończyn – lekarz sprawdza długość kości udowej (FL) oraz kości ramiennej płodu (HL). Na tej podstawie szacowana jest waga dziecka. Na tym etapie możliwe jest także policzenie paluszków u rąk i stóp.

Czy na USG połówkowym widać zespół Downa?

USG połówkowe nie umożliwia potwierdzenia wad genetycznych czyli m.in jak Zespołu Downa. Badanie pozwala jedynie na ocenę anatomii płodu, a wykryte nieprawidłowości będą podstawą do wykonania dalszych badań, wykluczających lub potwierdzających wadę genetyczną.
Zaobserwowane nieprawidłowości w ocenie przezierności karkowej, kości nosowej, nieprawidłowy przepływ krwi przez zastawkę trójdzielną, czy też nieprawidłowy przepływ przez przewód żylny mogą świadczyć o Zespole Downa, ale nie muszą. W takim wypadku konieczne jest zachowanie spokoju i dalsze badania.

Czy na USG widać łożysko przodujące?

W trakcie USG połówkowego bada się również łożysko oraz sznur pępowinowy. Dzięki temu można rozpoznać łożysko przodujące, czyli takie, które w mniejszym lub większym stopniu zasłania ujście wewnętrzne szyjki macicy. Taka diagnoza oznacza konieczność wyboru cesarskiego cięcia jako metody porodu.

Jakie wady można rozpoznać podczas USG połówkowego?

Badanie pozwala rozpoznać ok. 90% wad wrodzonych między innymi tj.:

• Przepukliny rdzeniowe i mózgowe
• Wodogłowie
• Zespół Dandy’go-Walkera
• Zwyrodnienie gruczołowo-torbielowate płuc
• Przepuklina przeponowa
• Przepuklina pępowinowa
• Wytrzewienie (wrodzony rozszczep powłok brzusznych)
• Atrezja dwunastnicy
• Zwężenie jelita

Wiele z nich świadczy o możliwym występowaniu wad genetycznych i są podstawą do dalszej diagnostyki.

USG połówkowe – o co pytać?

Warto pamiętać, że USG połówkowe powinien wykonywać doświadczony lekarz specjalista, gwarantujący staranności i dokładność przeprowadzanego badania. Prawidłowo przeprowadzone USG połówkowe trwa minimum 20 minut, dlatego warto uzbroić się w cierpliwość i pozwolić specjaliście dokonać w skupieniu potrzebnych pomiarów.

Po zakończonym USG lekarz poinformuje pacjentkę o wyniku, zalecając – w razie potrzeby – uzupełnienie diagnostyki o badania prenatalne.

W Ultramedica Centrum Zdrowia Kobiety na badania zapraszają certyfikowani specjaliści USG.