Menopauza a ciąża: czy można zajść w ciążę po 45. roku życia?

Od kobiet po 45. roku życia nierzadko słyszę w gabinecie pytanie: „Czy ja jeszcze mogę zajść w ciążę?” Dobrze to rozumiem. Perimenopauza to okres, w którym płodność stopniowo spada, ale nie zanika z dnia na dzień. Właśnie wtedy zdarzają się najbardziej zaskakujące historie. Dla wielu kobiet to moment przejściowy, w którym cykle stają się nieregularne, owulacje rzadsze, ale ciągle mogą się pojawiać. I to wystarczy, by doszło do zapłodnienia.

Przeczytasz tutaj:

• Perimenopauza a płodność

• Ciąża po 45. roku życia

• Wczesne objawy ciąży po 45. roku życia

• Ciąża w późnym wieku, możliwości i zagrożenia

• Antykoncepcja w okresie menopauzy

• Ciąża po menopauzie, czy to możliwe?

Perimenopauza a płodność

Perimenopauza nie oznacza całkowitego wygaśnięcia płodności. Owulacja nadal może się pojawiać, choć nieregularnie i mniej przewidywalnie niż wcześniej. Wraz z wiekiem spada zarówno liczba, jak i jakość komórek jajowych, ale szansa na zapłodnienie wciąż istnieje. Jeśli masz wątpliwości, umów wizytę u ginekologa, który pomoże dobrać diagnostykę i omówi ryzyko nieplanowanej ciąży.

Według danych Europejskiego Towarzystwa Rozrodu Człowieka i Embriologii naturalna szansa na zajście w ciążę w jednym cyklu wynosi około 25 procent w wieku 25 lat. Po 40. roku życia spada do około 5 procent, a po 45. roku życia wynosi mniej niż 1 procent w każdym cyklu. To niewiele, ale nie zero. Właśnie te „ostatnie owulacje” często bywają przyczyną nieoczekiwanych ciąż.

Niektóre kobiety przestają stosować antykoncepcję, gdy miesiączki stają się nieregularne. To błąd. Nieregularny cykl nie znaczy, że owulacji już nie ma. Bywa, że po kilku miesiącach przerwy pojawia się pojedyncza owulacja i jeśli w tym czasie dojdzie do współżycia, zapłodnienie jest możliwe.

Ciąża po 45. roku życia

Kilka miesięcy temu przyszła do mnie pacjentka przekonana, że rozpoczęła okres okołopauzalny. Miała 47 lat, od pół roku nie miesiączkowała i zauważyła u siebie uderzenia gorąca oraz zmęczenie, więc uznała, że „to już ten moment”. Zgłosiła się, gdy brzuch zaczął się zaokrąglać. Badanie potwierdziło 20. tydzień ciąży. Takie sytuacje wcale nie są rzadkie. Według danych GUS w 2023 roku w Polsce urodziło się 614 dzieci przez kobiety w wieku 45 lat i starsze. Dla porównania w 2012 roku było to 292, a w 2000 roku 278. Liczba ta systematycznie rośnie. Większość tych ciąż to efekt metod wspomaganego rozrodu, ale kilkadziesiąt przypadków każdego roku to naturalne poczęcia.

Dlaczego kobiety zachodzą w przypadkową ciążę po 45. roku życia? Najczęściej wynika to z błędnego założenia, że brak miesiączki oznacza koniec płodności, z mylenia objawów wczesnej ciąży z symptomami przekwitania oraz z przekonania, że „w tym wieku to już niemożliwe”. W efekcie wiele kobiet odstawia antykoncepcję i nie wykonuje testów ciążowych, nawet gdy pojawiają się niepokojące sygnały.

Wczesne objawy ciąży po 45. roku życia

Wczesne objawy ciąży w tym wieku często wyglądają inaczej niż u młodszych kobiet. Pojawia się większe zmęczenie, zawroty głowy, wzdęcia, tkliwość piersi czy częstsze oddawanie moczu. Objawy te bardzo łatwo pomylić z perimenopauzą, dlatego każda niepokojąca zmiana powinna skłonić do wykonania testu ciążowego lub wizyty u ginekologa. Jeśli test jest dodatni, od razu planujemy prowadzenie ciąży i wczesne USG ciąży.

Ciąża w późnym wieku, możliwości i zagrożenia

Coraz więcej kobiet zachodzi w ciążę po 40. roku życia. Dla części to decyzja świadoma i planowana, dla innych ogromne zaskoczenie. Ciąża w tym wieku może przebiegać prawidłowo, ale wymaga większej uwagi i częstszej kontroli lekarskiej.

• Ryzyko poronienia po 45. roku życia sięga nawet około 50 procent.
• Rosną szanse wad genetycznych płodu, np. zespół Downa (około 1:30 w wieku 45 lat). Warto omówić badania prenatalne oraz testy NIPT: Harmony i Panorama.
• Wzrasta ryzyko nadciśnienia ciążowego i stanu przedrzucawkowego, cukrzycy ciążowej oraz powikłań porodowych.

Ciąża po 45. roku życia jest możliwa, choć rzadziej wynika z naturalnego zapłodnienia. W tym wieku kobiety wciąż marzące o dziecku często korzystają z procedur wspomaganego rozrodu. Jeśli rozważasz taką drogę, porozmawiajmy o Twojej rezerwie jajnikowej i o możliwościach leczenia niepłodności.

Antykoncepcja w okresie menopauzy

W Poradni menopauzy często pytacie, kiedy można odstawić antykoncepcję. Odpowiedź: dopiero po potwierdzeniu menopauzy, czyli po 12 kolejnych miesiącach bez miesiączki i przy typowych wynikach hormonalnych. Do tego momentu ryzyko owulacji wciąż istnieje.

Najczęściej stosowane metody w tym wieku to środki hormonalne o niższych dawkach, wkładki domaciczne i metody barierowe. Dobór zależy od stanu zdrowia i preferencji, dlatego zapraszam na indywidualną konsultację.

Ciąża po menopauzie, czy to możliwe?

Po menopauzie, czyli po trwałym wygaśnięciu czynności jajników, naturalne zajście w ciążę nie jest już możliwe. Jedyną opcją pozostaje zapłodnienie in vitro z wykorzystaniem komórki jajowej dawczyni i odpowiednie przygotowanie hormonalne macicy. To procedury wykonywane coraz częściej, ale wymagają bardzo dobrej oceny stanu zdrowia i świadomej decyzji. Jeżeli rozważasz taką drogę, zacznijmy od dokładnego planu diagnostyki i kwalifikacji, w tym konsultacji endokrynologicznej oraz ginekologicznej.

Autorka: dr Agnieszka Osińska, specjalista ginekolog-endokrynolog. Specjalizuje się w ginekologii, doborze nowoczesnej antykoncepcji, endokrynologii ginekologicznej, prowadzeniu ciąży i leczeniu niepłodności. Pomaga również w problemach z hormonami tarczycy i wykonuje zabiegi ginekologii estetycznej.