Skuteczność tabletek antykoncepcyjnych. Kiedy możesz zajść w ciążę?

Skuteczność tabletek antykoncepcyjnych, jak pokazują statystyki, osłabia przede wszystkim brak regularności w przyjmowaniu pigułek. To najczęstsza przyczyną nieplanowanej ciąży podczas ich stosowania. Przyjrzyjmy się dokładnie, jak działają tabletki antykoncepcyjne, co wpływa negatywni ich skuteczność i co zrobić, jeśli pominiesz dawkę.

Jak działają tabletki antykoncepcyjne?

Tabletki antykoncepcyjne zawierają hormony – estrogen i/lub progestagen – które mają za zadanie zapobiegać owulacji. Oznacza to, że jajeczko nie jest uwalniane z jajnika, a bez jajeczka nie może dojść do zapłodnienia. Dodatkowo tabletki zagęszczają śluz szyjkowy, co utrudnia plemnikom dotarcie do komórki jajowej, oraz zmieniają wyściółkę macicy, co utrudnia zagnieżdżenie się zapłodnionego jajeczka.

Jaka jest skuteczność tabletek antykoncepcyjnych i od czego zależy?

To jedna z najpopularniejszych metod zapobiegania ciąży – skuteczność tabletek antykoncepcyjnych wynosi około 99% przy idealnym stosowaniu. Oznacza to, że w ciągu roku tylko 1 na 100 kobiet zajdzie w ciążę, stosując tabletki zgodnie z zaleceniami. Jednak w rzeczywistości, przy typowym stosowaniu (uwzględniając zapomniane tabletki i inne błędy), skuteczność tabletek antykoncepcyjnych spada do około 91%. Ostateczna skuteczność pigułek zależy więc głównie od regularności ich przyjmowania.

Co osłabia działanie tabletek antykoncepcyjnych?

Skuteczność tabletek antykoncepcyjnych może być osłabiona przez wiele czynników. Oto lista najczęstszych:

  • Zapomnienie o tabletce – jeśli nie przyjmiesz tabletki w wyznaczonym czasie, zwłaszcza przy jednoskładnikowych tabletkach, skuteczność ochrony przed ciążą maleje.
  • Biegunka lub wymioty – problemy żołądkowo-jelitowe mogą uniemożliwić wchłonięcie tabletki. Tabletka wchłania się zazwyczaj w ciągu 3-4 godzin od momentu jej zażycia. Jeśli w tym czasie wystąpią wymioty lub biegunka, istnieje ryzyko, że tabletka nie wchłonęła się prawidłowo. W takiej sytuacji zaleca się przyjęcie kolejnej tabletki lub dodatkowe zabezpieczenie, jak np. prezerwatywy, przez 7 dni.
  • Interakcje z lekami – niektóre leki, zwłaszcza antybiotyki czy leki przeciwpadaczkowe, mogą osłabiać działanie tabletek antykoncepcyjnych.
  • Zioła – preparaty zawierające ziele dziurawca mogą zmniejszać skuteczność antykoncepcji hormonalnej.
  • Przerwy między opakowaniami – zbyt długie przerwy między jednym a drugim opakowaniem tabletek zwiększają ryzyko owulacji i tym samym ciąży.

Leki, które mogą osłabiać działanie tabletek antykoncepcyjnych:

  • Antybiotyki – najczęściej wymienia się rifampicynę i ryfabutynę, które mogą znacząco obniżyć skuteczność tabletek antykoncepcyjnych. Do grupy ryzka należy także amoksycylina, którą znajdziemy np. w leku Duomox. Podobnie wygląda sprawa z tetracykliną, penicyliną i cefalosporyną. Dla bezpieczeństwa zaleca jest szczególna ostrożność podczas przyjmowania każdej grupy antybiotyków wraz z tabletkami antykoncepcyjnymi. Zaleca się stosowanie dodatkowego zabezpieczenia (np. prezerwatywy) podczas kuracji antybiotykowej oraz 7 dni po jej zakończeniu.
  • Leki przeciwpadaczkowe, m.in. karbamazepina, fenytoina czy fenobarbital, które mogą przyspieszać metabolizm hormonów.
  • Leki na HIV. Niektóre leki stosowane w terapii antyretrowirusowej mogą obniżać poziom hormonów antykoncepcyjnych.
  • Leki stosowane w leczeniu grzybic jak np. gryzeofulwina.
  • Leki immunosupresyjne, np. takrolimus, mogą wchodzić w interakcje z antykoncepcją hormonalną.
  • Leki przeczyszczające – intensywna biegunka zaburza wchłanianie hormonów.

Pytacie często o paracetamol czy ibuprofen – żaden z tych leków nie ma wpływu na skuteczność tabletek antykoncepcyjnych, więc można je bezpiecznie stosować.

Po jakim czasie działają tabletki antykoncepcyjne?

Tabletki dwuskładnikowe zaczynają działać niemal natychmiast, jeśli zostaną zażyte w pierwszym dniu cyklu menstruacyjnego. Jeśli rozpoczniesz ich stosowanie w innym dniu cyklu, pełną ochronę uzyskasz po około 7 dniach. W przypadku jednoskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych ochrona powinna rozpocząć się po 48 godzinach, ale zawsze warto skonsultować się z lekarzem ginekologiem w sprawie dodatkowej metody zabezpieczenia na początek.

Pominięcie tabletki antykoncepcyjnej – co robić?

Jeśli zapomnisz o przyjęciu tabletki, postępuj zgodnie z instrukcjami zawartymi w ulotce dołączonej do leku. Ogólne zasady są takie:

  • Jeśli minęło mniej niż 12 godzin – zażyj tabletkę jak najszybciej, a potem kontynuuj przyjmowanie kolejnych zgodnie z harmonogramem. Ochrona nie powinna zostać osłabiona.
  • Jeśli minęło więcej niż 12 godzin – istnieje ryzyko zmniejszenia skuteczności, szczególnie w przypadku jednoskładnikowych tabletek. W takim przypadku warto stosować dodatkową metodę antykoncepcji (np. prezerwatywy) przez kolejny tydzień.

Tabletki antykoncepcyjne – brak okresu w czasie przerwy

Brak krwawienia z odstawienia w czasie przerwy między kolejnymi opakowaniami tabletek może wywołać niepokój, jednak oznacza to automatyczni ciąży. Jeśli pominięcie krwawienia zdarza się sporadycznie, nie ma powodu do obaw, jednak warto skonsultować się z lekarzem, jeśli sytuacja powtarza się często.

Zaszłam w ciążę biorąc tabletki antykoncepcyjne – czy to możliwe?

Niestety – jeżeli przyjmowałaś tabletki nieregularnie lub doszło do interakcji z innymi lekami, istnieje ryzyko zajścia w ciążę. Zrób test ciążowy po około dwóch tygodniach od pominięcia tabletki lub od wystąpienia objawów wskazujących na ciążę. Objawy ciąży mogą pojawić się nawet podczas stosowania tabletek antykoncepcyjnych. Są to

  • brak miesiączki lub plamienia,
  • nudności,
  • bolesność piersi,
  • zmęczenie.

Jeśli podejrzewasz ciążę, zrób test ciążowy i skonsultuj się z lekarzem. Stosowanie tabletek we wczesnej ciąży zwykle nie jest szkodliwe dla płodu, ale natychmiast po potwierdzeniu ciąży należy zje odstawić.

Masz pytania w sprawie antykoncepcji? Nie wahaj się zadzownić. Czekamy na Ciebie 6 dni w tygodniu.

Objawy ciąży. Najczęstsze i nietypowe objawy ciąży według pacjentek

Pierwsze objawy ciąży mogą być różne u różnych kobiet, ale bazując na doświadczeniu naszych pacjentek do najczęstszych należą:

  • Opóźnienie miesiączki – jest to jedno z najczęstszych i najbardziej oczywistych objawów ciąży. Jeśli kobieta regularnie menstruuje, a okres spóźnia się więcej niż 4 dni, warto wykonać test ciążowy. Ważne! Niektóre kobiety mogą doświadczać krwawienia implantacyjnego, które jest wynikiem zagnieżdżenia zapłodnionej komórki jajowej w ścianie macicy. Może być ono mylone z okresem.
  • Bóle piersi – wczesne objawy ciąży mogą obejmować bóle i obrzęk piersi, które są wynikiem zmian hormonalnych zachodzących w organizmie kobiety. Występowanie tego objawu potwierdza ponad 80% młodych mam.

„Lekkie bóle piersi pojawiły się u mnie już 3 dni po stosunku, zanim przyszedł termin oczekiwanej miesiączki” 

„Piersi stały się nabrzmiałe i wrażliwe, przeszkadzał mi nawet biustonosz. Czasem przed okresem bolą mnie piersi, ale ten ból był bardziej intensywny” 

  • Mdłości i wymioty – wiele kobiet doświadcza nudności i wymiotów już w pierwszych tygodniach ciąży, choć statystycznie przyszła mama zaczyna odczuwać nudności pomiędzy czwartym a szóstym tygodniem ciąży.

„Mdłości zaczęły dokuczać mi 2 tygodnie po terminie miesiączki”

  • Zmęczenie – poczucie zmęczenia i senności jest częstym pierwszym objawem ciąży, wynikającym z powodu zmian hormonalnych.
  • Częste oddawanie moczu – wczesne objawy ciąży mogą obejmować także częste oddawanie moczu. Zazwyczaj jednak ten symptom następuje między szóstym a ósmym tygodniem ciąży, ponieważ rozwijający się płód wywiera nacisk na pęcherz.

Warto jednak pamiętać, że wszystkie wymienione objawy mogą występować również w innych sytuacjach, a nie tylko w ciąży. Dlatego w przypadku podejrzenia ciąży zawsze najlepiej skonsultować się z lekarzem lub wykonać test ciążowy w celu potwierdzenia.

Kiedy pojawią się pierwsze objawy ciąży?

Plemniki mogą przeżyć w jajowodzie nawet trzy dni (72 godziny), więc gdy stosunek płciowy odbywa się dzień lub trzy dni przed owulacją może zakończyć się ciążą. Po zapłodnieniu zwykle upływa kilka dni, zanim zapłodniona komórka jajowa dotrze do macicy i zaimplantuje się w jej ścianie. Kiedy to się stanie, organizm kobiety zaczyna produkować hormon zwany ludzkim hormonem gonadotropowym (hCG), który jest odpowiedzialny za utrzymanie ciąży. Wtedy też pojawiają się pierwsze objawy.

Zazwyczaj pierwsze objawy ciąży pojawiają się około 1-2 tygodni po zapłodnieniu, czyli po połączeniu się komórki jajowej z plemnikiem.

Objawy ciąży - test ciążowy

Jakie są objawy ciąży po zapłodnieniu?

Najczęstszym objawem ciąży po zapłodnieniu jest krwawienie implantacyjne, które może pojawić się około 10-14 dni po zapłodnieniu. Kobieta zauważa wtedy lekkie krwawienie lub plamienie, które trwa zazwyczaj kilka godzin lub dni.

Jakie mogą być objawy ciąży przed miesiączką?

Objawy ciąży przed spodziewaną miesiączką są zazwyczaj podobne do symptomów które pojawiają się po opóźnieniu okresu i obejmują:

  • delikatne krwawienia implementacyjne,
  • wrażliwe, obolałe piersi,
  • nudności i wymioty,
  • zmęczenie i senność,
  • czułość i obrzęk brzucha.

Warto jednak pamiętać, że te objawy nie są specyficzne tylko dla ciąży i mogą pojawić się również w wyniku innych przyczyn, takich jak infekcje, stres czy zaburzenia hormonalne. Dlatego zawsze zaleca się skonsultować z lekarzem w przypadku jakichkolwiek niepokojących dolegliwości przed spodziewaną miesiączką.

Jakie są nietypowe objawy ciąży?

Istnieje wiele nietypowych objawów ciąży, które mogą być łatwo przeoczone lub pomylone z innymi dolegliwościami, dlatego warto zwrócić uwagę na wszelkie zmiany w swoim ciele i skonsultować się z lekarzem.

Nietypowe objawy ciąży według doświadczeń naszych pacjentek:

  • Ból głowy – niektóre kobiety doświadczają bólów głowy w ciąży, a przyczyną tego może być zwiększony przepływ krwi w mózgu, zmiany hormonalne lub niskie ciśnienie krwi.
  • Zmiany nastroju – zmiany nastroju są powszechne w czasie ciąży, ale mogą one również obejmować odczucia lęku, depresji lub nerwowości.
  • Problemy trawienne – niektóre kobiety doświadczają w ciąży zaparć, biegunki, wzdęć lub zgagi.
  • Ból pleców – ból pleców może być spowodowany zmianami hormonalnymi, zwiększającym się obciążeniem kręgosłupa, a także zmianami w układzie mięśniowo-szkieletowym.
  • Zmiany skórne – niektóre kobiety mogą doświadczać trądziku, ciemnienia skóry, a także plam pigmentacyjnych na twarzy, szyi, dekolcie i ramionach.
  • Nadmierna potliwość – niektóre kobiety zauważają wzmożoną potliwość w ciąży, zwłaszcza w pierwszych miesiącach.
  • Zwiększone pragnienie – wiele kobiet w ciąży odczuwa zwiększone pragnienie, co jest spowodowane zmianami hormonalnymi i wzrostem zapotrzebowania organizmu na płyny.

Jak rozpoznać ciążę?

Można podejrzewać ciążę na podstawie opisanych objawów, takich jak opóźnienie miesiączki, nudności, wymioty, bóle piersi czy zmęczenie, ale ostateczne potwierdzenie wymaga wykonania testu ciążowego lub wizyty u lekarza.

Test z moczu jest łatwym i szybkim sposobem na potwierdzenie ciąży w domu. Testy ciążowe mierzą poziom hormonu hCG (gonadotropiny kosmówkowej), który jest wydzielany przez rozwijający się zarodek i później przez łożysko. Są bardzo skuteczne i można je kupić w aptece bez recepty.

Ostateczna diagnoza ciąży powinna być jednak zawsze potwierdzona przez lekarza. Ginekolog może zlecić wykonanie testu krwi lub wykonać badanie USG, aby potwierdzić ciążę i określić wiek ciąży oraz stan płodu. Warto pamiętać, że każde podejrzenie ciąży wymaga konsultacji medycznej, zwłaszcza jeśli kobieta ma jakieś problemy zdrowotne lub wcześniejsze komplikacje ciążowe.

Pierwsza wizyta w ciąży u ginekologa. Przebieg i lista badań

Pierwsza wizyta w ciąży u ginekologa jest jednym z najważniejszych wydarzeń w przebiegu ciąży.

Zazwyczaj ma ona miejsce w 7-8. tygodniu od zatrzymania miesiączki, kiedy kobieta orientuje się, że coś „przebiega inaczej”, że miesiączka spóźnia się już prawie dwa cykle i pojawiają się niespecyficzne objawy ciąży:

  • bolesność, powiększenie piersi,
  • pogorszenie tolerancji wysiłku,
  • mdłości,
  • wymioty,
  • nadwrażliwość na niektóre smaki i zapachy.

Podczas pierwszej wizyty w ciąży u ginekologa kobieta poznaje lekarza położnika. To on będzie czuwał nad prawidłowym przebiegiem ciąży, interweniował w razie nieprawidłowości. Rolą ginekologa jest rozplanowanie badań, które należy przeprowadzić, interpretacja ich wyników i przygotowanie kobiety do najważniejszego, długo wyczekiwanego momentu, jakim jest poród.

Bardzo dobrze, gdy lekarz położnik pracuje w szpitalu, w którym razem z nim/ pod jego opieką przyszła mama mogłyby rodzić i odbyć pierwsze dni połogu. Z lekarzami położnikami jest jak z kucharkami: „Gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść”.  Dobrze jest posiadać jednego lekarza położnika, do którego nabierzemy zaufania i który będzie miał całościowy pogląd i pomysł na prowadzenie ciąży.

Jak potwierdzić ciążę?

Pierwsza wizyta w ciąży u ginekologa zwykle rozpoczyna się od potwierdzenia samej ciąży.

Często do lekarza przychodzą panie z wynikiem testu ciążowego, albo nawet dwoma. Ciążę można także potwierdzić badaniem tak zwanego beta-hCG, jednak najpewniejszą metodą potwierdzającą fakt bycia w ciąży jest wykonanie transwaginalnego badania USG.

Podczas tego badania lekarz położnik ginekolog stwierdzi, czy w jamie macicy znajduje się pęcherzyk zarodkowy, czy jest ona „pusta”.

W 7-8. tygodniu ciąży w jamie macicy widoczny już jest zarodek, który jesteśmy w stanie zmierzyć podając jego długość ciemieniowo-siedzeniową, czyli CRL. Ponadto, jeżeli data zatrzymania miesiączki jest wiarygodna, można w 7. tygodniu ciąży zobaczyć już bijące serce zarodka. Gdy zobaczymy taki obraz, można śmiało zakładać książeczkę prowadzenia ciąży.

Czego się spodziewać podczas wizyty?

Pierwsza wizyta w ciąży u ginekologa jest ona chyba najdłuższą w przebiegu prowadzenia ciąży. Zaczyna się od wywiadu, podczas którego lekarz położnik-ginekolog, ma szansę poznać kobietę od strony medycznej. Zapyta:

  • na co przewlekle choruje,
  • do jakich poradni specjalistycznych uczęszczała przed ciążą,
  • jakie leki stosowała do tej pory,
  • o przebyte zabiegi operacyjne,
  • o poprzednie ciąże.

Lekarz położnik w oparciu o tę informacje powie, jakie leki może przyjmować ciężarna, dokona weryfikacji leczenia, często zasięgając porady innych specjalistów.

Padnie także ważne pytanie o uczulenia na leki oraz o przebyte choroby wieku dziecięcego, takie jak ospa wietrzna, różyczka czy świnka.

Jakie badania zleci lekarz na początku ciąży?

Na pierwszej wizycie w ciąży u ginekologa kobieta otrzyma całą listę badań do wykonania.

Najważniejszym z nich jest grupa krwi. Od dawna wiadomo, że poród jest sytuacją, w której pacjentka jest narażona na utratę krwi. Są sytuacje, kiedy nie można czekać na oznaczenie wyniku krwi, dlatego lepiej, żeby kobieta miała już gotowy, wpięty do książeczki prowadzenia ciąży wynik.

Dodatkowo oznaczamy z grupą krwi tak zwane przeciwciała odpornościowe, które mogą być przyczyną konfliktu serologicznego.

Lekarz położnik ginekolog sprawdza także poziom glikemii na czczo.  Jeśli jest nieprawidłowy, lub istnieją przesłanki, że kobieta narażona jest z dużym prawdopodobieństwem na występowanie cukrzycy ciężarnych, zleca test obciążenia doustnego 75 g glukozy, tak zwany OGTT.

Dodatkowo sprawdzane jest, czy przyszła mama nie ma niedoczynności tarczycy, bowiem jej hormony odgrywają kluczową rolę w rozwoju układu nerwowego malucha.

Podczas pierwszej wizycie w ciąży u ginekologa zlecany jest także panel badań w kierunku chorób zakaźnych, takich jak toksoplazmoza, kiła, wirusowe zapalenie wątroby typu C (B wykonujemy w III trymestrze ciąży), HIV.

Są to choroby, które mogą ”przechodzić z matki na dziecko” i powodować uszkodzenie rozwijającego się zarodka lub powodować wrodzone choroby płodu/ noworodka. Wszystkie te choroby są w pełni wyleczalne na każdym etapie ich rozwoju, z wyjątkiem zakażenia HIV. Wczesne wykrycie zakażenia u matki pozwoli na włączenie leczenia antyretrowirusowego u matki i pozwoli zmniejszyć prawdopodobieństwo zakażenia dziecka z 30% do około 2%. Jest więc w każdym wypadku „ o co kopię kruszyć”.

Po wykonaniu tych wszystkich badań lekarz położnik ginekolog zaplanuje wykonanie badania USG I trymestru, popularnie nazywanego „USG genetycznym”.

Wszystkie badania, o których mowa, można wykonać w UltraMedica. Zapraszamy do poradni położniczej.  Do dyspozycji kobiet w ciąży są w pełni wyposażone gabinety, gdzie doświadczeni lekarze położnicy-ginekolodzy prowadzą ciąże w przyjaznej atmosferze wzajemnego zaufania.

Piotr Jędrzejak, ginekolog położnik

Kontakt

Masz pytania? Chcesz się zapisać na wizytę?
Zadzwoń lub napisz do nas. Odpowiadamy na wszystkie wiadomości.

Masz pytania? Zadzwoń


Zapisz się on-line!

Zapisy on-line