Diagnoza PCOS nie musi oznaczać rezygnacji z marzeń o dziecku czy normalnym życiu. To prawda, że zespół policystycznych jajników to choroba przewlekła, ale dzisiaj mamy wiele możliwości, które pozwalają kontrolować objawy, poprawić samopoczucie i zadbać o płodność.
Zespół policystycznych jajników to przewlekłe zaburzenie hormonalne i metaboliczne, które dotyczy nawet co dziesiątej kobiety. Objawia się głównie nieregularnymi miesiączkami, problemami z owulacją, nadmiernym owłosieniem, trądzikiem czy trudnościami z utrzymaniem wagi. Jak ją skutecznie okiełznać?
Leczenie PCOS – co jeść, a czego unikać
Dieta naprawdę ma ogromne znaczenie przy leczeniu PCOS. Często słyszę od pacjentek: „To co, już nigdy nie zjem kawałka ciasta?” albo „Czy muszę liczyć każdą kalorię?”. I zawsze odpowiadam: nie chodzi o zakazy, ale o to, by pomóc Twojemu organizmowi działać spokojniej i stabilniej.
Największym wrogiem przy PCOS są nagłe skoki cukru. Dlatego staraj się unikać białego pieczywa, słodyczy i słodkich napojów, bo one podbijają insulinę i nasilają objawy. Fast food, tłuste sosy czy gotowe przekąski też nie będą Twoimi sprzymierzeńcami – często zwiększają stan zapalny w organizmie. Ale nie chodzi tylko o to, czego nie jeść. Dużo ważniejsze jest to, co warto wprowadzić na stałe. Twoimi najlepszymi przyjaciółmi są produkty pełnoziarniste, warzywa i owoce o niskim indeksie glikemicznym, zdrowe tłuszcze i chude białko. Kiedy zamienisz białą bułkę na razowy chleb, słodką przekąskę na garść orzechów czy chipsy na hummus z marchewką, naprawdę poczujesz różnicę.
| Polecane (łagodzą objawy): | Niewskazane / do ograniczenia (nasilają objawy): |
| Warzywa (szczególnie zielone: brokuły, szpinak, jarmuż) | Słodycze i cukry proste (batony, ciastka, napoje gazowane) |
| Owoce o niskim IG (jagody, maliny, truskawki, jabłka) | Biała mąka, biały ryż, jasne pieczywo |
| Produkty pełnoziarniste (kasza gryczana, komosa ryżowa, pieczywo razowe) | Fast food, produkty smażone w głębokim tłuszczu |
| Chude białko (drób, ryby, jaja, soczewica, ciecierzyca) | Tłuste mięso czerwone, przetworzone wędliny |
| Ryby morskie (łosoś, makrela, sardynki – źródło omega-3) | Nadmiar nabiału tłustego (sery żółte, śmietana) |
| Zdrowe tłuszcze (oliwa, orzechy, awokado, siemię lniane) | Tłuszcze trans (margaryny, gotowe ciastka, chipsy) |
| Ziołowe napary (mięta, melisa, pokrzywa) | Nadmiar kawy i mocnej herbaty (więcej niż 2 filiżanki dziennie) |
| Woda, napary bez cukru | Alkohol (szczególnie piwo i słodkie drinki) |
Zmiana diety nie działa z dnia na dzień, ale moje pacjentki, które konsekwentnie wprowadzają zdrowe nawyki, często zauważają poprawę cykli, spadek masy ciała i zmniejszenie trądziku.
Kto leczy PCOS?
W przypadku PCOS najlepiej, gdy nad Twoim zdrowiem czuwał zespół specjalistów. Najczęściej pierwszym krokiem jest ginekolog, który zbada Cię, zrobi USG i poprowadzi dalszą diagnostykę. Bardzo pomocny bywa też endokrynolog, bo PCOS to nie tylko jajniki, ale i cała gospodarka hormonalna oraz metaboliczna. Jeśli trafisz do ginekologa-endokrynologa, masz w jednej osobie oba spojrzenia.
Ogromne znaczenie ma także wsparcie dietetyka, pomoże Ci tak dobrać sposób odżywiania, żeby złagodzić objawy i poprawić samopoczucie. Coraz częściej mówię też pacjentkom, że warto zadbać o psychikę. PCOS bywa trudne emocjonalnie, i tu nieocenioną rolę odgrywa psycholog, który pomoże Ci lepiej poradzić sobie ze stresem, wahaniami nastroju czy obniżoną samooceną.
Sprawdź także:
Nieregularne miesiączki i włosy na twarzy? Sprawdź, czy to nie PCOS
PCOS a waga
Być może słyszałaś, że PCOS zawsze oznacza nadwagę. To nieprawda. Znam pacjentki szczupłe, które zmagają się z tą chorobą, a ich jedynym objawem są nieregularne miesiączki czy problemy z owulacją. Ale faktem jest, że wiele kobiet z PCOS ma większą tendencję do przybierania na wadze i trudniej im schudnąć.
Dlaczego tak się dzieje? PCOS bardzo często wiąże się z insulinoopornością, czyli sytuacją, gdy Twój organizm gorzej radzi sobie z glukozą. Wtedy poziom insuliny rośnie, a to sprzyja odkładaniu tkanki tłuszczowej, zwłaszcza w okolicy brzucha. Czasami słyszę w gabinecie: „Staram się jeść zdrowo i ćwiczę, a waga ani drgnie”. To naprawdę częste i nie oznacza, że robisz coś źle, to po prostu efekt zaburzeń hormonalnych.
Dlatego tak ważna jest odpowiednia dieta, ruch i leczenie – wszysto razem.
PCOS a wiek
Objawy PCOS mogą pojawić się już w okresie dojrzewania, zwłaszcza jeśli cykle od początku są nieregularne i towarzyszą im inne symptomy, takie jak trądzik czy nadmierne owłosienie. Średni wiek, w którym choroba jest diagnozowana, to 20-30 lat, najczęściej w momencie starań o ciążę lub wtedy, gdy objawy stają się uciążliwe i skłaniają do wizyty u lekarza. W okresie menopauzy dolegliwości związane z cyklem stopniowo ustępują, ale problemy metaboliczne, takie jak insulinooporność, ryzyko cukrzycy czy chorób serca, wciąż pozostają i wymagają kontroli.
Leczenie PCOS – psychika
O PCOS mówi się głównie w kontekście cykli i płodności, a zapomina o psychice. Tymczasem moje pacjentki bardzo często zmagają się z:
- obniżoną samooceną przez trądzik czy owłosienie,
- stresem i poczuciem winy przy problemach z zajściem w ciążę,
- wahaniami nastroju związanymi z hormonami.
Dlatego podkreślam, że wsparcie psychologa, grupy wsparcia albo psychoterapii to ważny element leczenia PCOS. Nie chodzi tylko o „radzenie sobie z chorobą”, ale o jakość życia.
Sprawdź także:
Jak być szczęśliwym? Psycholog Agnieszka Świtała-Kosik
Nieleczony PCOS
PCOS to choroba, która rozwija się powoli, czasem przez lata, zanim zostanie postawiona diagnoza. Średnio rozpoznaje się ją u kobiet między 20. a 30. rokiem życia, ale objawy mogą zaczynać się już w okresie nastoletnim. Nieleczone PCOS zwiększa ryzyko poważnych konsekwencji zdrowotnych: niepłodności, cukrzycy typu 2, nadciśnienia, chorób sercowo-naczyniowych. Dlatego tak ważne jest, by nie bagatelizować objawów i zgłosić się do specjalisty.
Z PCOS można żyć normalnie, mieć zdrowe dzieci i czuć się dobrze w swoim ciele, pod warunkiem, że choroba jest właściwie zdiagnozowana i leczona.
