Ciąża i Hashimoto to duet, który – niestety – występuje coraz częściej. Wiele kobiet, które trafia do mojego gabinetu – ginekologa endokrynologa, nie zdaje sobie sprawy, że już choruje na Hashimoto i to jedna z przyczyn ich trudności w zajściu w ciążę. Wiele jednak dopiero po zajściu w ciążę zaczyna doświadczać kłopotów z tarczycą. Problem ten jest niezwykle ważny, ponieważ nieprawidłowa praca tarczycy może wpływać na przebieg ciąży i zdrowie dziecka. Regularna kontrola tarczycy oraz świadome obserwowanie swojego ciała jest koniecznością. Dziś odpowiem na Wasze pytania w tym temacie – porozmawiajmy o Hashimoto w ciąży spokojnie, bez paniki, ale konkretnie.
Hashimoto – co to w ogóle jest?
Choroba Hashimoto to przewlekłe zapalenie tarczycy o podłożu autoimmunologicznym. Oznacza to, że Twój układ odpornościowy zamiast bronić Cię przed zagrożeniami, zaczyna atakować Twoją tarczycę. Powoli niszczy jej komórki, przez co produkuje ona coraz mniej hormonów. Efekt? Niedoczynność tarczycy, która – jeśli nie jest leczona – może mieć wpływ na cały organizm, w tym na ciążę.
Sprawdź też:
Jak oswoić Hashimoto? Objawy, leczenie, dieta
Jak często Hashimoto dotyczy ciężarnych?
W Polsce problem chorób tarczycy w ciąży jest powszechny. Szacuje się, że nawet 10% kobiet w ciąży ma Hashimoto i nie zdaje sobie z tego sprawy! Co więcej, często zdarza się, że Hashimoto ujawnia się dopiero po zajściu w ciążę. Ciąża to ogromne wyzwanie dla organizmu – układ odpornościowy przechodzi zmiany, a tarczyca musi pracować na zwiększonych obrotach. U niektórych kobiet, które wcześniej były zdrowe lub miały łagodną, niezdiagnozowaną niedoczynność tarczycy, właśnie w tym okresie dochodzi do rozwoju choroby. Dzieje się tak, ponieważ ciąża może być „wyzwalaczem” dla chorób autoimmunologicznych. Układ odpornościowy w tym czasie działa inaczej – by nie odrzucić rozwijającego się dziecka, staje się bardziej tolerancyjny wobec obcych komórek, ale jednocześnie może zaburzyć własne mechanizmy kontroli. U kobiet z predyspozycją genetyczną do Hashimoto ten proces może sprawić, że organizm zacznie „atakować” tarczycę.
Co się dzieje, gdy nie leczymy Hashimoto będąc w ciąży?
Jeśli tarczyca nie produkuje wystarczająco dużo hormonów, może to mieć poważne konsekwencje. Na wczesnym etapie ciąży może dojść do poronienia, zahamowania rozwoju zarodka, a w późniejszych trymestrach do przedwczesnego porodu, stanu przedrzucawkowego czy niskiej masy urodzeniowej dziecka. Co ważne, hormony tarczycy – głównie tyroksyna (T4) – są kluczowe dla rozwoju mózgu dziecka, dla różnicowania komórek nerwowych i tworzenia połączeń między nimi. Jeśli ich brakuje, może dojść do zaburzeń w rozwoju intelektualnym i neurologicznym dziecka.
To ważne szczególnie właszcza w pierwszym trymestrze, kiedy maluch nie ma jeszcze swojej tarczycy i jest całkowicie zależny od Twoich hormonów.
W skrajnych przypadkach, przy ciężkiej niedoczynności tarczycy matki, istnieje ryzyko wrodzonego niedorozwoju umysłowego. Na szczęście dziś, dzięki badaniom i odpowiedniemu leczeniu, takie sytuacje są rzadkością. Niemniej jednak nawet łagodny niedobór hormonów może prowadzić do subtelniejszych problemów – obniżonego ilorazu inteligencji, trudności w nauce, opóźnień w rozwoju mowy czy problemów z koncentracją w późniejszych latach życia.
Jakie objawy w ciąży mogą sugerować Hashimoto?
Hashimoto w ciąży może dawać objawy, które łatwo pomylić z typowymi dolegliwościami ciążowymi, dlatego ważna jest Twoja uważność. Na co warto powinnaś zwrócić uwagę?
- Nadmierne zmęczenie i senność – ciągłe osłabienie, brak energii i problemy z koncentracją;
- Mocne przybieranie na wadze
- Problemy skórne i łamliwe, przerzedzające się włosy
- Zaparcia i wolniejsze trawienie
- Uczucie zimna – niedoczynność tarczycy spowalnia metabolizm, przez co możesz odczuwać zimno nawet wtedy, gdy innym jest ciepło.
- Obniżony nastrój, przygnębienie, płaczliwość a nawet stany depresyjne.
Sprawdź też:
Hashimoto – pierwsze objawy, które mogłaś zlekceważyć
Kiedy koniecznie zbadać TSH?
Jeśli masz zdiagnozowane Hashimoto, wiesz, że powinnaś regularnie kontrolować poziom TSH. Ale jeśli dopiero planujesz ciążę lub jesteś na jej początku i nie badałaś tarczycy, koniecznie sprawdź TSH i anty-TPO. Najlepiej jeszcze przed zajściem w ciążę. W ciąży TSH sprawdzamy minimum raz na trymestr, a w przypadku problemów – nawet częściej.
Jakie są normy TSH i jak zmienia się zapotrzebowanie na hormony?
- I trymestr – TSH powinno być poniżej 2,5 mIU/l. Twoje ciało zaczyna produkować więcej hormonów, bo rozwijający się zarodek jest od nich całkowicie zależny.
- II trymestr – TSH poniżej 3,0 mIU/l. Tarczyca dziecka zaczyna pracować, ale nadal potrzebuje wsparcia.
- III trymestr – wciąż pilnujemy, by TSH nie przekraczało 3,0 mIU/l.
Czy w ciąży można bezpiecznie brać hormony tarczycy?
Terapia lewotyroksyną (syntetycznym hormonem tarczycy) jest bezpieczna w ciąży i wręcz konieczna przy niedoczynności tarczycy. Dawki ustala endokrynolog lub ginekolog na podstawie wyników badań.
Czy mam brać tę samą dawkę co przed ciążą, jeśli już choruję na Hashimoto?
Zazwyczaj nie. Większość kobiet potrzebuje zwiększenia dawki hormonu nawet o 30-50%, ponieważ rośnie zapotrzebowanie organizmu na tyroksynę.
Czy trzeba brać dodatkowe sumplementy?
Światowa Organizacja Zdrowia rekomenduje, aby kobiety w ciąży spożywały 250 µg jodu dziennie. Większość preparatów witaminowych dla kobiet w ciąży zawiera 150 µg jodu, dlatego zaleca się jedzenie pokarmów obfitych w jod takich jak ryby morskie, jajka, brokuły, orzechy laskowe, płatkki owsiane, szpinak.
Jak często badać tarczycę w ciąży? Czy wystarczą badania laboratoryjne?
TSH powinno być kontrolowane co 4-6 tygodni. Jeśli masz Hashimoto w ciąży, USG tarczycy zazwyczaj wykonuje się przynajmniej raz – na początku ciąży, aby ocenić wielkość i strukturę gruczołu. W przypadku niepokojących objawów, np. powiększenia tarczycy, guzów czy dużego wzrostu przeciwciał anty-TPO, lekarz może zalecić dodatkowe badania w trakcie ciąży. Standardowo jednak to badania laboratoryjne, czyli TSH, FT4 i przeciwciała, są podstawą monitorowania prawidłowości działania tarczycy.
Czy po porodzie trzeba zmienić terapię Hashimoto?
Tak, często po porodzie zapotrzebowanie na hormony wraca do poziomu sprzed ciąży. Konieczna jest kontrola poziomu TSH po 6 tygodniach od porodu.
Hashimoto w ciąży – tylko spokojnie!
Masz Hashimoto i jesteś w ciąży? Nie martw się! Regularne badania, dostosowanie leczenia i świadomość swojego organizmu pozwolą Ci przejść przez ten czas spokojnie. Nie ignoruj sygnałów, jakie wysyła Ci ciało – i pamiętaj, że nie jesteś sama. Masz wsparcie lekarza, a Twoje zdrowie jest kluczowe tak samo jak zdrowie Twojego dziecka.
