Nadczynność tarczycy – czy jest groźna? Na pytania odpowiada endokrynolog

Nadczynność tarczycy oraz jej niedoczynność to jedno z najczęściej spotykanych obecnie schorzeń u kobiet. Do poradni endokrynologicznej Ultramedica zgłasza się coraz więcej pacjentek, zaniepokojonych wynikami badań, sugerujących problem z tarczycą. Statystyki pokazują, że około 2-3% dorosłych kobiet cierpi na tę chorobę, a liczba ta ciągle rośnie. Powodem tego mogą być różne czynniki, takie jak stres, zanieczyszczenia środowiska, a także lepsza diagnostyka. Dziś chciałabym odpowiedzieć na pytania, które niemal codziennie padają w moim gabinecie lekarskim.

Czym jest nadczynność tarczycy?

Nadczynność tarczycy to stan, w którym nasza tarczyca produkuje zbyt dużo hormonów – tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3). Te hormony mają ogromny wpływ na nasze ciało, regulując metabolizm i wiele innych procesów. Kiedy jest ich za dużo, nasz organizm zaczyna działać na pełnych obrotach, co może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.

Skąd się bierze nadczynność tarczycy?

Przyczyn jest kilka. Najczęściej spotykana jest choroba Gravesa-Basedowa, która jest schorzeniem autoimmunologicznym. To znaczy, że nasz układ odpornościowy zaczyna atakować tarczycę, powodując nadprodukcję hormonów. Choroba ta jest bardziej powszechna u kobiet niż u mężczyzn i często pojawia się w młodym wieku. Inne przyczyny to wole guzkowe toksyczne (guzki w tarczycy produkujące hormony) oraz zapalenie tarczycy (np. poporodowe). W tych przypadkach tarczyca jest uszkadzana i zaczyna uwalniać zbyt dużo hormonów do krwi. Czasem problemem może być nadmiar jodu w diecie lub suplementach, szczególnie u osób, które już mają pewne predyspozycje genetyczne do problemów z tarczycą.
Rzadko, ale czasami, nadczynność tarczycy może być także spowodowana przez guzy przysadki mózgowej.

Czy niektóre osoby są bardziej podatne od tę chorobę niż inne? Niestety tak. Do czynników ryzyka należą:

• Genetyka. Jeśli ktoś w Twojej rodzinie cierpi na choroby tarczycy, Twoje ryzyko również jest wyższe.
• Płeć. Kobiety są znacznie bardziej narażone na rozwój nadczynności tarczycy niż mężczyźni. Hormonalne zmiany związane z cyklem menstruacyjnym, ciążą i menopauzą mogą wpływać na funkcjonowanie tarczycy.
• Stres. Chroniczny stres może negatywnie wpływać na układ odpornościowy i funkcjonowanie tarczycy, zwiększając ryzyko autoimmunologicznych chorób tarczycy, takich jak choroba Gravesa-Basedowa.
• Infekcje. Niektóre infekcje wirusowe mogą prowadzić do zapalenia tarczycy, co z kolei może powodować nadczynność tarczycy.

Nadczynność tarczycy a TSH

TSH, czyli hormon tyreotropowy, to nasz regulator pracy tarczycy. Kiedy tarczyca produkuje za dużo hormonów, poziom TSH spada, ponieważ organizm stara się zahamować tę nadprodukcję. W badaniach krwi niski poziom TSH to jeden z głównych wskaźników nadczynności tarczycy. Jakie wskazania powinny Cię zaniepokoić?

• TSH poniżej 0,4 mIU/L: Wskazuje na subkliniczną nadczynność tarczycy. Choć może nie dawać wyraźnych objawów, wymaga monitorowania, zwłaszcza u osób starszych i z ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych.
• TSH poniżej 0,1 mIU/L: Wskazuje na jawną nadczynność tarczycy, która wymaga dalszej diagnostyki i leczenia.

Jakie objawy daje nadczynność tarczycy?

Choroba może objawiać się na wiele sposobów. Najczęściej pacjentki skarżą się na:

• szybkie bicie serca,
• drżenie rąk,
• nadmierne pocenie się,
• utratę masy ciała mimo zwiększonego apetytu,
• bezsenność,
• nerwowość i drażliwość,
• osłabienie mięśni,
• problemy z koncentracją.

Każdy organizm może reagować inaczej, dlatego ważne jest, aby zwracać uwagę na różne sygnały, jakie wysyła nam nasze ciało.

Czy nadczynność tarczycy wpływa na psychikę?

Tak, nadczynność tarczycy może wpływać na nasze zdrowie psychiczne. Pacjentki często odczuwają lęk, niepokój, drażliwość, zmiany nastroju, problemy z koncentracją, a nawet depresję. Warto pamiętać, że zdrowie psychiczne i fizyczne są ze sobą ściśle powiązane, a problemy z tarczycą mogą wpływać na oba te obszary.

Czym grozi nadczynność tarczycy?

Nie wolno lekceważyć nieprawidłowych wyników TSH. Nieleczona nadczynność tarczycy może prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych. Mogą wystąpić problemy z sercem, takie jak migotanie przedsionków czy niewydolność serca. Możemy też mieć do czynienia z osteoporozą, czyli osłabieniem kości. Najpoważniejszym stanem jest kryza tarczycowa, która jest zagrożeniem życia i wymaga natychmiastowej pomocy medycznej.

Czego nie wolno robić przy nadczynności tarczycy?

Jeśli masz nadczynność tarczycy, powinnaś unikać nadmiernego wysiłku fizycznego, który może obciążać serce. Unikaj również nadmiernego spożycia jodu oraz sytuacji stresowych, które mogą nasilać objawy choroby.

Jeśli chodzi o dietę unikaj zdecydowanie:

• Pokarmów bogatych w jod jak np. sól jodowana, wodorosty i algi morskie są bogate w jod, owoców morza
• Kofeiny – ogranicz spożycie kawy i mocnej herbaty
  Produktów wysoko przetworzonych, które często zawierają ukryte źródła jodu i innych dodatków,
• Fast foodów, przekąsek typu chipsy, krakersy
• Soi i produktów sojowych (soja może wpływać na wchłanianie leków stosowanych w leczeniu nadczynności tarczycy)
• Tofu

Jak długo żyje się z nadczynnością tarczycy?

Z nadczynnością tarczycy można żyć wiele lat, pod warunkiem, że jest odpowiednio leczona. Regularne wizyty u endokrynologa oraz właściwe leczenie mogą znacznie poprawić jakość życia i zmniejszyć ryzyko powikłań.

Jak leczy się nadczynność tarczycy?

Leczenie nadczynności tarczycy może obejmować różne metody. Stosujemy głównie leki przeciwtarczycowe, takie jak metimazol, które zmniejszają produkcję hormonów tarczycy. W niektórych przypadkach używamy radiojodu, który niszczy część tarczycy, a czasami konieczna jest operacja, aby usunąć część lub całość tarczycy.

Jak naturalnie leczyć nadczynność?

Naturalne metody leczenia nadczynności tarczycy nie zastąpią tradycyjnej medycyny, ale mogą wspierać zdrowie tarczycy. Ważna jest zdrowa dieta bogata w witaminy i minerały, regularna aktywność fizyczna dostosowana do Twoich możliwości oraz unikanie stresu poprzez techniki relaksacyjne, takie jak joga czy medytacja.

Czy w ciąży nadczynność tarczycy jest niebezpieczna?

Nadczynność tarczycy w ciąży wymaga szczególnej uwagi. Może wpływać na zdrowie zarówno matki, jak i dziecka, dlatego ważne jest ścisłe monitorowanie poziomów hormonów tarczycy i dostosowanie leczenia przez specjalistę.

Czym różnią się nadczynność i niedoczynność tarczycy?

Nadczynność tarczycy oznacza nadmierną produkcję hormonów, co prowadzi do przyspieszenia metabolizmu. Niedoczynność tarczycy to stan odwrotny – produkcja hormonów jest zbyt niska, co powoduje spowolnienie procesów metabolicznych. Objawy obu tych stanów są różne, dlatego ważne jest właściwe zdiagnozowanie i leczenie.

Czy można pić herbatę, kawę i alkohol przy nadczynności tarczycy?

W umiarkowanych ilościach herbata i kawa są zazwyczaj bezpieczne, ale należy unikać nadmiernego spożycia kofeiny, która może nasilać objawy. Spożywanie alkoholu również powinno być ograniczone, ponieważ może wpływać na leczenie i ogólny stan zdrowia.

Czy nadczynność tarczycy może wystąpić u dzieci?

Tak, może wystąpić u dzieci, choć jest to mniej powszechne niż u dorosłych. Objawy u dzieci mogą obejmować:

• przyspieszone bicie serca,
• nadpobudliwość,
• trudności z koncentracją,
• problemy ze snem.

W przypadku podejrzenia choroby u dziecka, ważna jest szybka konsultacja z lekarzem endokrynologiem dla dzieci.

Pamiętaj – nadczynność tarczycy to poważne schorzenie, które wymaga odpowiedniej diagnozy i leczenia. Jeśli czujesz się rozdrażniona, doskiera Ci uczucie kołatania serca, drżenie rąk, masz problemy ze snem – zgłoś się do Poradni Endokrynologicznej. Odpowiednia opieka i szybko wdrożone leczenie poprawią komfort Twojego codziennego życia, samopoczucie i stan zdrowia.

Dr Agnieszka Osińska, ginekolog, endokrynolog.