Mięśniaki macicy: 13 pytań od pacjentek, odpowiada ginekolog

Mięśniaki macicy to jedne z z najczęstszych schorzeń ginekologicznych, występują nawet u 70% kobiet w wieku rozrodczym. Często pozostają niewykryte, ponieważ nie zawsze wywołują objawy. W większości przypadków są jednak źródłem różnych dolegliwości, które znacząco wpływają na jakość życia. Odpowiem dziś na Wasze najczęstsze pytania dotyczące tej powszechnej dolegliwości kobiecej.

Czym są mięśniaki macicy?

Mięśniaki macicy to łagodne, nienowotworowe guzy. Mięśniak wygląda jak twarda, kulista masa i może być wyczuwalny podczas badania ginekologicznego, zwłaszcza jeśli jest duży. W badaniach obrazowych mają charakterystyczny wygląd – są dobrze odgraniczone od otaczających tkanek. Mięśniaki mogą mieć różne rozmiary – od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów. Co ważne i co budzi najwięcej lęków – nie są to zmiany złośliwe! Przemiana mięśniaka w raka jest niezwykle rzadka – występuje to w mniej niż 1% przypadków.

Dlaczego powstają mięśniaki?

Przyczyny ich powstawania nie są do końca znane, ale istotną rolę odgrywają hormony, zwłaszcza estrogeny, oraz predyspozycje genetyczne. Jeśli w Twojej rodzinie są kobiety z przypadkami mięśniaków, jesteś niestety bardziej narażona na ich wystąpienie.

Jakie są najczęstsze objawy mięśniaków macicy?

W przypadku wielu kobiet guzy długo pozostają bezobjawowe, co pozwala im na niezakłócony wzrost. Pacjentki, u których diagnozuję mieśniaki, narzekają przez wszytkim na:

• obfite i przedłużające się miesiączki,
• ból w podbrzuszu lub plecach,
• uczucie ucisku na pęcherz lub jelita,
• częste oddawanie moczu,
• bolesne stosunki płciowe.

Mięśniaki mogą również powodować nietypowe objawy, na przykład wzdęcia, zaparcia czy przewlekłe zmęczenie.

Jedna z moich pacjentek, pani Anna, przez wiele miesięcy ignorowała nasilające się objawy. Zauważyła, że jej miesiączki stały się bardziej obfite, a ból brzucha podczas okresu coraz bardziej dokuczliwy, jednak tłumaczyła to sobie „taka już moja natura”. Wiecznie czuła się zmęczona, a przeciągające się i bardzo bolesne miesiączki powodowały dodatkowe obciążenie i złe samopoczucie. Zdecydowała się na wizytę u ginekologa dopiero, kiedy ból stał się nie do zniesienia. Okazało się, że przyczyną tych wszystkich dolegliwości były rosnące mięśniaki macicy. Jeden z nich miał już około 6 cm.

Jak rozpoznać, że to mięśniaki macicy?

Rozpoznanie mięśniaków zwykle opiera się na wywiadzie lekarskim oraz badaniu ginekologicznym. W celu potwierdzenia diagnozy wykonuję zazwyczaj USG przezpochwowe, które pozwala zobaczyć mięśniaki i ocenić ich wielkość oraz lokalizację.

Wyróżniamy trzy główne rodzaje mięśniaków w zależności od położenia:

• Podśluzówkowe – rosnące w kierunku jamy macicy, mogą powodować najwięcej problemów, takich jak obfite krwawienia czy niepłodność.
• Śródścienne – znajdujące się w ścianie macicy, często powodują ból i uczucie ucisku.
• Podsurowicówkowe – rosnące na zewnątrz macicy, mogą uciskać sąsiadujące narządy.

Mięśniaki podśluzówkowe, ze względu na swoją lokalizację, mogą być najtrudniejsze do leczenia i niosą ze sobą największe ryzyko powikłań.

Jak diagnozowane są mięśniaki?

Diagnostyka mięśniaków opiera się głównie na badaniach obrazowych:

• USG przezpochwowe – najczęściej stosowane, pozwala na dokładne zobrazowanie macicy.
• Histeroskopia – badanie endoskopowe wnętrza macicy, pozwala na ocenę obecności mięśniaków podśluzówkowych.
• Rezonans magnetyczny – rzadziej stosowane, ale niezwykle precyzyjne badanie, które pozwala na dokładną ocenę macicy i otaczających ją struktur.

Jak leczy się mięśniaki?

Leczenie mięśniaków zależy od ich wielkości, lokalizacji oraz objawów i jest kwestią bardzo indywidualną. Jakie są możliwości?

•  Leczenie farmologiczne – stosujemy leki hormonalne, które mogą zmniejszyć rozmiar mięśniaków i złagodzić objawy;
•  Embolizacja tętnic macicznych – polega ona na zamknięciu naczyń krwionośnych zasilających mięśniaka, co prowadzi do jego zmniejszenia;
•  Chirurgiczne usunięcie mięśniaków znajdujących się wewnątrz jamy macicy.

Leczenie hormonalne zwykle trwa kilka miesięcy, a jego celem jest zmniejszenie rozmiaru mięśniaków i złagodzenie objawów. Niestety po zakończeniu terapii istnieje ryzyko nawrotu, dlatego ważne jest regularne odwiedzanie ginekologa celem sprawdzenia prawidłowego obrazu macicy.

Czy mięśniaki nawracają?

Niestety, mięśniaki mogą nawracać, szczególnie jeśli są związane z wysokim poziomem estrogenów. Leczenie hormonalne może pomóc w ich zmniejszeniu, ale po zaprzestaniu terapii mogą one ponownie się powiększyć.

Czy mięśniaki są niebezpieczne?

Większość mięśniaków nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla życia, ale mogą one powodować szereg uciążliwych objawów, z którymi trudno żyć jak np. obfite i bolesne miesiączki. W rzadkich przypadkach mięśniaki mogą prowadzić do poważniejszych problemów, takich jak niedokrwistość spowodowana nadmiernym krwawieniem, czy komplikacje w trakcie ciąży.

Czy mięśniaki obniżają płodność?

Mięśniaki mogą wpływać na płodność, szczególnie jeśli znajdują się wewnątrz jamy macicy (podśluzówkowe) lub są duże. Mogą one zaburzać proces zapłodnienia, implantację zarodka lub powodować problemy podczas ciąży.

Czy mięśniak jest wyczuwalny podczas stosunku?

W zależności od jego lokalizacji, mięśniak może być odczuwalny podczas stosunku, co może powodować dyskomfort lub ból u kobiety. W takich przypadkach ważne jest natychmiastowe skonsultowanie się z ginekologiem.

Jak szybko rośnie mięśniak?

Tempo wzrostu mięśniaka jest indywidualne i zależy od wielu czynników, takich jak poziom hormonów czy genetyka. Niektóre mięśniaki mogą rosnąć bardzo powoli – latami, inne mogą powiększać się gwałtownie w ciągu kilku miesięcy. Dlatego także ważne jest regularne profilaktyczne, odwiedzanie ginekologa, który wszelkie nieprawidłowości może zauważyć podczas badania USG. Umożliwi to szybkie wdrożenie leczenia i uniknięcie ingerencji chirurgicznej.

Jak wygląda operacja usunięcia mięśniaków?

Operacja usunięcia mięśniaków, czyli miomektomia, może trwać od około 1 do 3 godzin, w zależności od liczby, wielkości i lokalizacji guzów. Jest to zabieg przeprowadzany w znieczuleniu ogólnym, co oznacza, że pacjentka jest w pełni uśpiona i nie odczuwa bólu ani nie jest świadoma podczas operacji.

Po operacji pacjentka zazwyczaj musi pozostać w szpitalu przez kilka dni, aby lekarze mogli monitorować jej stan zdrowia i upewnić się, że wszystko przebiega zgodnie z planem. Pełne dojście do siebie po miomektomii może zająć kilka tygodni.

Jak każdy zabieg chirurgiczny, operacyjne usunięcie mięśniaków niesie ze sobą ryzyko powikłań, takich jak infekcje, krwawienia, uszkodzenie narządów wewnętrznych czy zrosty, które mogą wpływać na przyszłą płodność. Dlatego decyzja o operacji powinna być dobrze przemyślana i podjęta po konsultacji z lekarzem.

Pamiętaj, że regularne wizyty u ginekologa i kontrolne badania pozwalają na wczesne wykrycie i skuteczne leczenie mięśniaków. Zapraszamy do poradni ginekologicznej Ultramedica, gdzie znajdziecie fachową pomoc doświadczonych ginekologów.

Agnieszka Osińska, specjalista ginekolog, endokrynolog