USG w ciąży to rodzaj badania, które umożliwia ocenę stanu i anatomii płodu oraz ocenę narządów rodnych u matki.
Ile razy należy je wykonać zgodnie z najnowszymi wytycznymi? Minimum cztery razy. W trakcie kolejnych badań ultrasonograficznych oceniamy rozwój płodu i jego narządów, anatomię czyli prawidłowość rozwoju poszczególnych części ciała płodu jak również wady i nieprawidłowości rozwojowe.
Wykonanie kolejnych badań USG w ciąży pozwala rodzicom na poznanie etapów rozwoju maleństwa, obserwację jego zachowanie i zmian, jakie zachodzą w poszczególnych trymestrach.
USG w ciąży – obowiązkowe badania
Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca wykonanie minimum trzech badań w trakcie ciąży:
- Badanie wczesnej ciąży
Na tym etapie możemy potwierdzić obecność zarodka/zarodków, jego rozwój na wczesnym etapie, potwierdzić obecność czynności serca oraz wykluczyć ewentualne nieprawidłowości związane z dalszym rozwojem ciąży. Badanie wykonujemy od 6. do 11. tygodnia ciąży.
- Badanie pomiędzy 11 a 13(+6) tygodniem ciąży
W trakcie badania USG w ciąży pierwszego trymestru oceniamy charakterystyczne markery genetyczne (przezierość karkowa, kość nosowa, przewód żylny, zastawka trójdzielna w sercu płodu), na podstawie których szacujemy ryzyko wystąpienia najczęstszych nieprawidłowości chromosomowych, przede wszystkim trisomii 21 chromosomu, czyli zespołu Downa.
Celem badania jest również ocena ewentualnych nieprawidłowości rozwojowych w tym mnogich wad wrodzonych.
Badanie powinno być wykonywane u każdej ciężarnej w pierwszym trymestrze ciąży – od 11. do 13. (+6) tygodnia ciąży według wytycznych Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego oraz Fetal Medicine Foundation. Lekarze wykonujący badanie powinni posiadać odpowiednie certyfikaty i uprawnienia.
Kompleksowa ocena ryzyka wad chromosomowych, czyli nieinwazyjna diagnostyka prenatalna, składa się z badania USG oraz testu biochemicznego z krwi matki (bHCG + PAPPA), który również jest zalecany u każdej ciężarnej.
Na podstawie uzyskanych informacji możemy oszacować ryzyko wystąpienia wad genetycznych związanych z wiekiem matki oraz udzielić informacji dotyczących dalszej diagnostyki płodu.
Podczas badania USG w ciąży pierwszego trymetru dokonujemy również oceny przepływów w tętnicach macicznych u matki, co w połączeniu z testem podwójnym (PAPP-A + bHCG) daje możliwość oszacowania ryzyka wystąpienia nadciśnienia tętniczego w ciąży (tzw. preeklampsji) oraz zaburzeń wzrastania płodu (tzw. hypotrofii płodu).
- Badanie pomiędzy 18 a 22 tygodniem ciąży – tzw. połówkowe
To drugie najważniejsze badanie USG w ciąży.
Pozwala na ocenę anatomii płodu, czyli oceny układu nerwowego z mózgowiem, twarzoczaszki, budowy serca, narządów jamy brzusznej, układu moczowego, kręgosłupa i kończyn płodu oraz sznura pępowinowego i łożyska.
Oceniamy charakterystyczne markery, które mogą sugerować nieprawidłowości genetyczne. W badaniu II trymestru zostaje oszacowana masa płodu (biometria z uwzględnieniem struktur mózgowia) oraz jego położenie, jak również ilość płynu owodniowego.
W uzasadnionych przypadkach dokonujemy pomiaru długości kanału szyjki macicy celem oszacowania ryzyka wystąpienia porodu przedwczesnego.
Badanie USG w ciąży II trymestru jest zalecane u każdej ciężarnej, według wytycznych Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego oraz Fetal Medicine Foundation.
- Badanie pomiędzy 28. a 32. tygodniem ciąży
W badaniu USG w ciąży trzeciego trymestru ponownie oceniamy anatomię płodu (niektóre nieprawidłowości anatomiczne i rozwojowe mogą być widoczne dopiero na tym etapie ciąży) oraz dokonujemy pomiarów biometrycznych i oceny wzrastania płodu.
W trakcie tego badania możemy wstępnie ocenić masę urodzeniową dziecka (przy dopuszczalnym błędzie pomiaru do 10% ) oraz jego położenie, dokonać oceny dojrzałości łożyska oraz ilości płynu owodniowego.
W uzasadnionych przypadkach dokonujemy oceny przepływów naczyniowych u płodu i dobrostanu płodu.
W trzecim trymestrze możemy również wykonać USG w ciąży 3 i 4 D, czyli rekonstrukcji trójwymiarowej z opcją obrazowania w czasie rzeczywistym. Takie badanie pozwala przyszłym rodzicom na obserwowanie twarzy dziecka (ziewanie, grymasy, uśmiech), poruszania się w macicy i jego zachowania, co daje wiele radości i pozwala na zawiązanie pierwszej więzi emocjonalnej z nienarodzonym dzieckiem.
Badanie trzeciego trymestru jest zalecane u każdej ciężarnej, według wytycznych Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego oraz Fetal Medicine Foundation. Nasi lekarze posiadają odpowiednie certyfikaty i uprawnienia do przeprowadzenia badania.
- Badanie pomiędzy 36. a 38. tygodniem ciąży
Celem badania jest ocena wielkości i szacowanej urodzeniowej masy płodu, ilości płynu owodniowego, dobrostanu płodu jego położenia oraz stopnia dojrzałości łożyska.
Badanie jest wykonywane na zlecenie lekarza prowadzącego w uzasadnionych przypadkach.
Od czego zależy jakość obrazu USG w ciąży?
Zarówno w projekcji 2D oraz 3/4D jakość obrazu zależy od wielu czynników i jest inna u każdej pacjentki.
Na obraz ma wpływ przede wszystkim:
- zaawansowanie wieku ciąży,
- ułożenie płodu w jamie macicy,
- preparaty kosmetyczne stosowanych przez pacjentki na skórę brzucha,
- przepuszczalność tkanek dla ultradźwięków (ilość tkanki tłuszczowej),
- ilość płynu owodniowego,
- ciąża pojedyncza/ciąża mnoga.