USG połówkowe – wszystko, co warto wiedzieć o badaniu w ciąży

USG połówkowe (zwane także USG II trymestru) to obowiązkowe badanie ultrasonograficznych dla kobiet ciężarnych, uważanych za jedno z najważniejszych badań w trakcie ciąży. Pozwala na szczegółową ocenę anatomii płodu oraz wykrycie ewentualnych wad budowy malucha. W tym okresie ciąży dziecko ma już wykształcone organy wewnętrzne, dzięki czemu lekarz bez trudu może ocenić ich strukturę oraz stan.

Kiedy wykonać USG połówkowe?

USG połówkowe, jak sama nazwa wskazuje, wykonujemy w połowie ciąży, zwykle między 18. a 22 tygodniem ciąży. Warto jednak pamiętać, że w 18. tygodniu płód ma wagę około 200 gramów, a miesiąc później już dwa razy więcej. To oznacza, że w 22. tygodniu ocena wielu parametrów anatomicznych będzie łatwiejsza i dokładniejsza. Badanie prenatalne połówkowe zwykle jest przeprowadzane techniką 2D, jednak w tym okresie wyraźnie zarysowuje się kształt twarzy dziecka, dlatego wielu rodziców decyduje się dodatkowo na wykonanie USG połówkowego 3D, które pozwala zobaczyć malucha w obrazie trójwymiarowym.

Co wykrywa USG połówkowe?

W USG połówkowym specjalista szczegółowo ocenia całą anatomię dziecka – od głowy po stopy. W trakcie badania lekarz obserwuje także płyn owodniowy, łożysko i pępowinę. Badanie pozwala sprawdzić, czy płód rozwija się prawidłowo, czy ma wady wrodzone i w razie potrzeby – jest podstawą do dalszej diagnostyki i leczenia. USG połówkowe nie wykrywa wad genetycznych. Nieprawidłowy wynik to sygnał, że potrzebne są kolejne badania.

W większości przypadków podczas USG II trymestru – USG połówkowym rodzice – na życzenie – poznają także płeć dziecka.

Szacuje się, że prawidłowo wykonane USG połówkowe pozwala rozpoznać do 90% wad wrodzonych płodu.

Jak przebiega USG połówkowe?

Przyszła mama nie musi się specjalnie przygotowywać do badania, choć rekomendowane jest zgłoszenie się z wypełnionym pęcherzem. USG przeprowadza lekarz specjalista używając głowicy przezbrzusznej oraz – w razie potrzeby – przezpochwowej. Cała procedura trwa ok. 30 minut, jest nieinwazyjna i bezbolesna dla pacjentki. Przed badaniem przezpochwowym pęcherz warto opróżnić.

Dlaczego wskazane jest wykonanie badania sondą przepochwową? Za jej pomocą lekarz ocenia długość szyjki macicy i szacuje ryzyko porodu przedwczesnego. Długość szyjki macicy powinna być większa niż 25 cm. Jeśli jest krótsza, należy zastosować takie środki jak progesteron do pochwy, szew szyjkowy lub pessar.

Co bada lekarz podczas USG połówkowego?

Badanie jest okazją do wykonania bardzo szczegółowych pomiarów:

• Główki i szyi – specjalista ocenia szerokość (BPD) i obwód głowy (HC), budowę struktur mózgu (TCD – szerokość móżdżka) i ilość płynu mózgowo – rdzeniowego (CM) – wykluczając np. wodogłowie. Sprawdzeniu podlega szyja – wole tarczycowe, fałd karkowy (NF), który nie powinien przekraczać 6 mm. Lekarz ogląda też dokładnie twarz malucha – wykluczając nieprawidłowości czy deformacje.
• Serca i płuc – na tym etapie lekarze są w stanie wychwycić wady anatomiczne serca (w tym zastawek) oraz płuc i skierować malucha do dalszych konsultacji. Wady serca są najczęściej występującą wadą wrodzoną u dzieci. USG połówkowe pozwala wykryć aż 90% z nich, umożliwiając leczenie lub zabieg w pierwszych dobach życia noworodka albo jeszcze w okresie życia płodowego dziecka.
• Brzucha – specjalista ocenia obwód brzucha (AC), wielkość żołądka, wątroby, budowę nerek, pęchrzerza moczowego oraz pępowiny.
• Kręgosłupa – w obrazie USG będzie widoczny rozszczep kręgosłupa. Jest wada najczęściej związana z niedoborem kwasu foliowego.
• Kończyn – lekarz sprawdza długość kości udowej (FL) oraz kości ramiennej płodu (HL). Na tej podstawie szacowana jest waga dziecka. Na tym etapie możliwe jest także policzenie paluszków u rąk i stóp.

Czy na USG połówkowym widać zespół Downa?

USG połówkowe nie umożliwia potwierdzenia wad genetycznych czyli m.in jak Zespołu Downa. Badanie pozwala jedynie na ocenę anatomii płodu, a wykryte nieprawidłowości będą podstawą do wykonania dalszych badań, wykluczających lub potwierdzających wadę genetyczną.
Zaobserwowane nieprawidłowości w ocenie przezierności karkowej, kości nosowej, nieprawidłowy przepływ krwi przez zastawkę trójdzielną, czy też nieprawidłowy przepływ przez przewód żylny mogą świadczyć o Zespole Downa, ale nie muszą. W takim wypadku konieczne jest zachowanie spokoju i dalsze badania.

Czy na USG widać łożysko przodujące?

W trakcie USG połówkowego bada się również łożysko oraz sznur pępowinowy. Dzięki temu można rozpoznać łożysko przodujące, czyli takie, które w mniejszym lub większym stopniu zasłania ujście wewnętrzne szyjki macicy. Taka diagnoza oznacza konieczność wyboru cesarskiego cięcia jako metody porodu.

Jakie wady można rozpoznać podczas USG połówkowego?

Badanie pozwala rozpoznać ok. 90% wad wrodzonych między innymi tj.:

• Przepukliny rdzeniowe i mózgowe
• Wodogłowie
• Zespół Dandy’go-Walkera
• Zwyrodnienie gruczołowo-torbielowate płuc
• Przepuklina przeponowa
• Przepuklina pępowinowa
• Wytrzewienie (wrodzony rozszczep powłok brzusznych)
• Atrezja dwunastnicy
• Zwężenie jelita

Wiele z nich świadczy o możliwym występowaniu wad genetycznych i są podstawą do dalszej diagnostyki.

USG połówkowe – o co pytać?

Warto pamiętać, że USG połówkowe powinien wykonywać doświadczony lekarz specjalista, gwarantujący staranności i dokładność przeprowadzanego badania. Prawidłowo przeprowadzone USG połówkowe trwa minimum 20 minut, dlatego warto uzbroić się w cierpliwość i pozwolić specjaliście dokonać w skupieniu potrzebnych pomiarów.

Po zakończonym USG lekarz poinformuje pacjentkę o wyniku, zalecając – w razie potrzeby – uzupełnienie diagnostyki o badania prenatalne.

W Ultramedica Centrum Zdrowia Kobiety na badania zapraszają certyfikowani specjaliści USG.